Elektrownia
Kontynuujemy prace remontowe mające przywrócić dawny blask budynkowi byłej elektrowni oraz dostosować go do funkcji ekspozycyjnej. Już niebawem powstanie w nim wstawa archeologiczna, której częścią staną się relikty odnalezione w trakcie misji archeologicznej, związane m.in. z funkcjonowaniem Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
O obiekcie
Budynek techniczny, kluczowy dla funkcjonowania Wojskowej Składnicy Tranzytowej, został uwzględniony w pierwszych założeniach zagospodarowania terenu Westerplatte z 1924 r. w południowo-wschodniej części basenu amunicyjnego. Prace nad jego budową rozpoczęły się 25 maja 1926 r., a już pod koniec roku elektrownię odebrała strona polska. Ceglany obiekt wzniesiono na planie prostokąta o bokach 13 × 27 m.
Łączna powierzchnia użytkowa wszystkich jego pomieszczeń wyniosła około 350 m2. Przekazany budynek wymagał jednak dalszych prac. Należało go wyposażyć w specjalistyczne urządzenia, które zapewniłyby pełną niezależność polskiej placówki od dostaw energii elektrycznej z Wolnego Miasta Gdańska. Udało się to osiągnąć w 1928 r. Budynek wyposażono m.in. w stację transformatorową, generatory spalinowe oraz pompy, które umożliwiały pracę elektrycznych dźwigów przy wyładunku i załadunku materiałów w basenie amunicyjnym.
Elektrownia nie została uwzględniona w systemie obrony półwyspu. Przed przewidywanym desantem z basenu amunicyjnego miało ją ubezpieczać stanowisko bojowe przygotowane około 170 m na wschód od niej. Co ciekawe, pomimo bombardowania terenu i silnego ostrzału artyleryjskiego we wrześniu 1939 r. budynek przetrwał w niemal nienaruszonym stanie. Inaczej stało się w czasie ofensywy 1945 r. – wówczas zarówno elektrownia, jak i basen amunicyjny uległy poważnym zniszczeniom. Obiekt jednak szybko odbudowano, zachowując jego pierwotny kształt.
Szerzej o historii elektrowni na Westerplatte
Założenia wystawiennicze
Celem wystawy archeologicznej umiejscowionej w modernizowanym budynku dawnej elektrowni będzie przekrojowe ukazanie historii Westerplatte od XVII w. aż do początku lat czterdziestych ubiegłego stulecia. Celem autorów jest nie tylko kompleksowa opowieść, ale też ujęcie jej z różnych perspektyw, włączając w to dzieje półwyspu jako kurortu czy tworzenia Wojskowej Składnicy Tranzytowej w niesprzyjających warunkach społeczno-politycznych. Jednym z ważniejszych tematów wystawy będzie życie codzienne żołnierzy składnicy, które zostanie przedstawione w możliwie szczegółowy sposób. Kluczowym elementem charakterystyki westerplatczyków będzie podkreślenie ich niezłomności i determinacji, dzięki którym walczyli w osamotnieniu z przeważającymi siłami wroga aż siedem dni. Twórcy pragną uwypuklić postawy, które stały się symbolem bohaterstwa polskich obrońców.
Zwiedzający poznają historię miejsca, w którym rozpoczął jeden z najtragiczniejszych konfliktów XX w., poprzez kontakt z autentycznymi zabytkami. Dzięki staraniom Działu Archeologicznego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku ta opowieść, w sposób symboliczny zapisana dotąd w ziemi półwyspu, ma szansę wyjść na światło dzienne. Spośród ponad 50 tys. artefaktów pozyskanych w czasie 9 etapów badań archeologicznych na ekspozycji znajdzie się około 200 obiektów.
Realizacja
9 stycznia 2023 r. MIIWŚ podpisało umowę na wykonanie projektu aranżującego przestrzeń wystawienniczą na Westerplatte z firmą projektową Koza Nostra Studio sp. z o.o. W ramach inwestycji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału MIIWŚ zostanie opracowany kompletny projekt wykonawczy wystawy archeologicznej w modernizowanym w tym celu budynku byłej elektrowni.
Szerzej o poszczególnych etapach realizacji inwestycji: