Badania archeologiczne

Badania archeologiczne na Westerplatte zostały zainicjowane w 2016 r. przez Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Po połączeniu tej placówki z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku prowadzone są do dziś. Są częścią interdyscyplinarnych badań, których głównym celem jest jak najpełniejsze poznanie historii Wojskowej Składnicy Tranzytowej poprzez odkrycie i zadokumentowanie wszystkich obiektów z nią związanych: budynków, elementów infrastruktury kolejowej, drogowej i technicznej, zmian w ukształtowaniu terenu spowodowanych walkami (lejów, okopów, stanowisk bojowych). Priorytetowym zadaniem jest jednak odnalezienie szczątków wszystkich poległych podczas obrony polskich żołnierzy. Do tej pory zrealizowano 10 etapów szczegółowych badań archeologicznych.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Więcej o badaniach archeologicznych

W ich trakcie szczegółowo przebadano najważniejsze obiekty związane z historią WST m.in.: relikty wartowni nr 5, willi oficerskiej, kasyna podoficerskiego, starych koszar, budynku administracyjnego, schronu amunicyjnego nr 8 i 12 oraz lejów powstałych 2 września 1939 r. podczas wybuchu bomb lotniczych. Rozpoznano również stan zachowania i sposób wykonania schronów amunicyjnych nr 10 i 11 oraz rozpoczęto poszukiwania szczątków legionisty Mieczysława Krzaka i stanowiska armaty polowej, tzw. putiłówki, używanej przez polskich żołnierzy do obrony składnicy.

Przeczytaj

Etap XI

Czas: 10 maja–7 listopada 2024 r. Powierzchnia badań archeologicznych: 1708 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym: 24 999 m². Wynik: odkrycie szczątków czterech polskich jeńców cywilnych zamordowanych w pierwszych miesiącach wojny oraz pochówku żołnierza Armii Czerwonej poległego w 1945 r., zlokalizowanie i przebadanie stanowiska polskiej armaty polowej wz. 1902 kal. 76,2 mm, odsłonięcie reliktów budynków z okresu kurortu i obiektów gospodarczych Składnicy, przebadanie leja po eksplozji niemieckiej bomby lotniczej, zarejestrowanie śladów nasadzeń zieleni będących świadectwem pierwszego zagospodarowywania badanej części Westerplatte, zlokalizowanie miejsca eksplozji cysterny z benzolem wysadzonej przez polskich obrońców 6 września 1939 r. oraz odkrycie pozostałości ogrodzenia rozdzielającego strefę kolejową od wojskowej strefy WST.

Więcej

Etap X

Czas: 9 maja–7 listopada 2023 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 1641,5 m²; obszar objęty prospekcją terenową 10086 m² -(1 ha) (1800 m² willa, 8286 m² Mikołajewo). Wynik: odsłonięcie i zadokumentowanie reliktów murowanej willi podoficerskiej i wartowni nr 3; odsłonięcie w całości reliktów budynku gospodarczego wzniesionego w 1937r. tzw. "Mikołajewa"; odsłonięcie reliktów betonowych fundamentów muru granicznego WST i ustalenie jego prawidłowego przebiegu; odnalezienie szczątków niemieckiego żołnierza poległego w trakcie walk w 1945r.

Więcej

Etap IX

Czas: 3 czerwca–3 listopada 2022 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 790 m²; badań geofizycznych – 3944 m². Wynik: odsłonięcie i przebadanie reliktów schronów amunicyjnych nr 8, 10, 11, 12 oraz kolejnych odcinków pruskiej baterii plażowej, ziemnego falochronu, falochronu z blachy falistej oraz niemieckiego okopu z okresu końca II wojny światowej.

Więcej

Etap VIII

Czas: 6 października–21 grudnia 2021 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 378,1 m², badań– geofizycznych 84 050 m². Wyniki: odsłonięcie i przebadanie pozostałości systemu kanalizacyjnego wybudowanego na potrzeby WST, zlokalizowanie murowanych reliktów pruskiej baterii plażowej i ziemnego falochronu, niemieckiego okopu z okresu końca II wojny światowej oraz rozpoznanie konstrukcji falochronu z blachy falistej.

Więcej

Etap VII

Czas: 11 marca–7 czerwca 2021 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 756,3 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym – 59 900 m²; badań geofizycznych – 52 870 m². Wynik: odsłonięcie i przebadanie reliktów wartowni nr 5 oraz willi oficerskiej, zlokalizowanie reliktów schronu amunicyjnego nr 8 oraz polskiego i niemieckiego stanowiska strzeleckiego.

Więcej

Etap VI

Czas: 3 sierpnia–7 listopada 2020 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 715,2 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym – 32 752 m². Wynik: zlokalizowanie budynku gospodarczego Mikołajewo, osadników kanalizacji sanitarnej przy nowych koszarach, odsłonięcie i przebadanie reliktów zabudowy mieszkalnej i szaletów powstałych w okresie funkcjonowania kurortu.

Więcej

Etap V

Czas: 12 września–15 listopada 2019 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 110 m². Wynik: zlokalizowanie miejsca pochówku polskich żołnierzy poległych podczas obrony Westerplatte w pierwszych dniach września 1939 r. Odkryto 5 mogił, w których znajdowały się szczątki 9 westerplatczyków poległych w wartowni nr 5 oraz innych częściach półwyspu.

Więcej

Etap III i IV

Czas: 5 czerwca 2018–31 maja 2019 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 1950,1 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym – 5573 m²; badań geofizycznych – 21 660 m². Wynik: zlokalizowanie i przebadanie reliktów kasyna podoficerskiego oraz przebadanie szaletu z okresu WST i leja po bombie odkrytych podczas poprzedniego sezonu badawczego.

Więcej

Etap II

Czas: 1 sierpnia–22 grudnia 2017 r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 1005,7 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym – 4174 m². Wynik: zlokalizowanie i przebadanie reliktów starych koszar, budynku administracyjnego, lejów po bombach przy wartowni nr 5 i w okolicy starych koszar, zlokalizowanie w wykopie sondażowym latryny z okresu funkcjonowania WST.

Więcej

Etap I

Czas: 10 października–25 listopada 2016. r. Powierzchnia: badań archeologicznych – 160 m²; prac saperskich połączonych z poszukiwaniami zabytków pod nadzorem archeologicznym – 7977 m²; badań geofizycznych – 900 m². Wynik: potwierdzenie położenia reliktów wartowni nr 5 i willi oficerskiej.

Więcej

Nadzór archeologiczny: Budowa cmentarza Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte

Czas: 18 maja–31 października 2022 r Powierzchnia: ponad 3500 m². Wynik: zlokalizowanie i przebadanie m.in. trzech lejów w okolicy willi oficerskiej i wartowni nr 5 oraz odsłonięcie fragmentów zabudowy z okresu kurortu.

Więcej

Nadzór archeologiczny: Modernizacja i przystosowywanie budynku byłej elektrowni do celów wystawienniczych

Czas: w trakcie realizacji, rozpoczęty 19 września 2022. Powierzchnia: ponad 1500 m² i ponad 2000 mb wykopów liniowych. Wynik: odkrycie szczątków co najmniej 4 niemieckich żołnierzy poległych wiosną 1945 r.

Więcej

Nadzór archeologiczny: Modernizacja i przystosowywanie budynku byłej elektrowni do celów wystawienniczych

Prace saperskie

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zrealizowało ostatni etap oczyszczania terenu Westerplatte z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. Podczas prac rozpoczętych w 2016 roku znaleziono ponad 4700 niebezpiecznych przedmiotów i niemalże 3800 historycznych artefaktów związanych kontekstowo z historią Westerplatte od XVIII w. po czasy powojenne.

Więcej