#HistoriaWesterplatte - Elektrownia

Budynek dawnej elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte, chociaż obecnie znajduje się na uboczu i nie można go zwiedzać, już za kilka lat stanie się jednym z kluczowych punktów ścieżki zwiedzania nowego muzeum plenerowego na półwyspie. Materiałem o elektrowni rozpoczynamy nasz nowy cykl #HistoriaWesterplatte.

Budynek elektrowni wraz ze znajdującymi się wewnątrz stacją transformatorową i systemem pomp był przewidywany do wzniesienia już wedle pierwszych założeń i projektów dla Westerplatte stworzonych przez szefa Wydziału Wojskowego w strukturach Komisariatu Generalnego Rzeczpospolitej w Gdańsku w 1924 r. Konieczność uruchomienia własnej stacji elektro-generatorów była podyktowana problemami na wypadek przerw w dostawach energii elektrycznej z Gdańska, które w tamtym czasie były codziennością. Polska jednostka wojskowa, która miała być użytkownikiem całego terenu, wraz z magazynami, obiektami koszarowymi i innymi, nie mogła sobie pozwolić na zależność od dostaw prądu. Obiekt mieszczący generatory spalinowe miał sprostać temu zadaniu i zabezpieczać pracę poprzez dostawy prądu, zwłaszcza przy wyładunku i załadunku materiałów wojennych. Dotychczasowe połączenie kablowe dawnego kurortu na Westerplatte z siecią energetyczną miasta Gdańska nie zapewniłoby wystarczającej ilości energii. Należało położyć nowe kable po dnie kanału portowego Wisły. Dzięki temu do codziennego użytku wykorzystywano sieć miejską, a w rezerwie można było bez przeszkód uruchomić znajdujące się na miejscu generatory prądu.

Sam obiekt wzniesiono pod koniec 1926 r. Jednak przekazany budynek wymagał dalszych prac wyposażających go w specjalistyczne urządzenia, bez których nie można było z niego korzystać. Podpisany 21 grudnia 1926 r. kontrakt zamykający ten etap prac otwierał równocześnie możliwość umieszczenia w obiekcie agregatów spalinowych. Uruchomienie ich, nie bez przeszkód, nastąpiło dopiero w kwietniu 1928 r. Od tego czasu WST miała możliwość korzystania z dostaw energii elektrycznej w sposób niezależny od gdańszczan.

Wzniesiony obiekt wybudowano na planie prostokąta o bokach 13 × 27 m w południowo-wschodniej części basenu amunicyjnego. Łączna powierzchnia użytkowa wszystkich jego pomieszczeń wyniosła około 350 m2. Najważniejsza była centralna część budynku, kryjąca ustawione na solidnych betonowych fundamentach dwa motory prądotwórcze. Z zewnątrz charakterystyczne dla tej budowli są dużych rozmiarów okna ze szprosami – typowe dla podobnych do tego rodzaju obiektów z epoki. Ceglany budynek o skośnym dachu z wyraźnie widocznym podziałem na trzy części oraz wyniesioną największą kubaturowo przestrzenią w środkowej części założenia przetrwał do czasów współczesnych. Po renowacji oraz adaptacji wnętrz będzie to miejsce przyszłej wystawy czasowej muzeum na Westerplatte.