Alicja Bartnicka, Światopogląd w działaniu. Heinrich Himmler i jego wizja rasowego imperium III Rzeszy

Najnowsza książka dr Alicji Bartnickiej pozwala lepiej zrozumieć charakter narodowego socjalizmu w Niemczech. Analiza poglądów i działań Heinricha Himmlera, jednego z głównych zbrodniarzy i architektów niemieckiego nazizmu, rzuca światło na jego zamierzenia wobec Polski i Europy, ze szczególnym uwzględnieniem dehumanizujących teorii rasowych.

Nie sposób dyskutować nad zbrodniami niemieckiego nazizmu bez dogłębnej znajomości światopoglądu twórców tego systemu. To właśnie on położył fundamenty pod koncepcję supremacji Niemców w Europie, a w rezultacie – pod teorię „czystości rasowej”, która doprowadziła do tragedii milionów osób podczas II wojny światowej. Jednym z głównych kreatorów niemieckiego porządku świata wedle wypaczonego rozumienia „umacniania niemczyzny” był Heinrich Himmler. I temu niemieckiemu przywódcy poświęca swą monografię Alicja Bartnicka.

– „Walorem pracy jest to, że ma ona charakter możliwie całościowy, a nie «wycinkowy». Obejmuje problematykę roli Himmlera w kształtowaniu okupacyjnej polityki III Rzeszy. Pokazuje koncepcje i próby ich realizacji. Szeroko zakreśla problem badawczy, nie zawężając poszczególnych zagadnień ani ich a priori nie selekcjonując” – zauważa w recenzji prof. Marek Kornat.

Z kolei drugi recenzent omawianej książki, prof. Piotr Madajczyk, podkreśla, że autorskie założenia należy uznać za ambitne, zwłaszcza w zakresie analizy interesującej relacji między światopoglądem Heinricha Himmlera a ideologią narodowego socjalizmu.

– „Autorka zakłada, że światopogląd i ideologia Himmlera różniły się od tych Adolfa Hitlera, oraz że obszar ten został zaniedbany w dotychczasowych badaniach. Historycy skoncentrowali się bowiem w swoich badaniach na karierze politycznej i życiu prywatnym Himmlera, co prowadziło do jednostronności ich ujęcia” – podkreśla recenzent.

I to właśnie zestawienie między Hitlerem a Himmlerem z punktu widzenia badacza historii XX w. można uznać za szczególnie wartościowe. Duży wybór źródeł i staranne opracowanie całości materiału ułatwiają zgłębienie tych zagadnień. Obszerna monografia składa się z czterech zasadniczych rozdziałów poprzedzonych wstępem. Część główną książki uzupełnia wyczerpująca bibliografia oraz indeks nazwisk i nazw geograficznych.

Alicja Bartnicka, Światopogląd w działaniu. Heinrich Himmler i jego wizja rasowego imperium III Rzeszy, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Gdańsk 2023, ISBN 978-83-65957-49-8.