Wojciech Grott, Wojciech Samól, W Gdańsku służyli Polsce. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku / In Gdańsk, they served Poland. Poles in the Free City of Gdańsk

Nowy album Wydawnictwa MIIWŚ jest opowieścią o Polakach, którzy jako jedni z pierwszych doświadczyli grozy II wojny światowej. Jednak jak czytamy na kartach książki – jeszcze przed 1939 r. prowadzili intensywne życie, wykazując się niezwykłą aktywnością i patriotyzmem. Publikacja stanowi kolejny, ważny krok ku zachowaniu prawdy historycznej i pamięci o tej społeczności.

Mimo upływu niemal 80 lat od zakończenia II wojny światowej, tematyka życia Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku nadal budzi żywe zainteresowanie. Wciąż jednak nie została ona w pełni zbadana i nagłośniona, przede wszystkim za granicą. Wielu miłośników historii XX w. spoza Polski może w ogóle nie zdawać sobie sprawy, że Gdańsk, który jest postrzegany jako miasto typowo niemieckie, zamieszkiwała polska mniejszość. I to właśnie ona – jako jedna z pierwszych – doznała niemieckich represji po wybuchu II wojny światowej.

– „Społeczność polska w Wolnym Mieście Gdańsku, mimo że okres jej aktywności przypadał na lata poprzedzające konflikt, stała się bezpośrednim świadkiem i uczestnikiem wydarzeń zapowiadających II wojnę światową, przepowiadających również jej hekatombę, która już od pierwszych chwil tak boleśnie dotknęła Polaków” – zaznacza we wstępie do publikacji dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

O ile obrona Westerplatte czy Poczty Polskiej w Gdańsku są wydarzeniami dość dobrze nagłośnionymi, o tyle codzienność Polaków na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1919–1939 wymaga jeszcze wielu dopowiedzeń. Trzeba podkreślić, że aktywność polskich gdańszczan była wielowymiarowa, obejmując swym zasięgiem praktycznie wszystkie dziedziny życia społecznego, kulturowego, religijnego czy sportowego. Polacy zaznaczali również swą obecność w obszarach administracyjnym, ekonomicznym, edukacyjnym czy wreszcie militarnym. O tych wszystkich aspektach polskości opowiada album W Gdańsku służyli Polsce, przełamując jednocześnie próby marginalizowania pozycji Polaków. Taki przekaz jest szczególnie istotny w przypadku zagranicznych odbiorców, którzy powinni poznać historyczną prawdę o różnorodności narodowościowej Gdańska w przededniu wybuchu II wojny światowej.

W 13 rozdziałach przedstawiono losy polskich obywateli, począwszy od powołania Wolnego Miasta Gdańska aż do ataku III Rzeszy na Polskę w 1939 r. Esencją publikacji są liczne ilustracje, w tym mniej znane fotografie, które ukazują różne aspekty aktywności Polaków w WMG. W albumie zamieszczono też mapy i grafiki poglądowe oraz kalendarium, które pomaga zaznajomić się z tematem.

Książka jest już dostępna w naszym sklepie internetowym oraz w stacjonarnym punkcie sprzedaży, który mieści się na poziomie –3 budynku MIIWŚ. Serdecznie zapraszamy!

Wojciech Grott, Wojciech Samól, W Gdańsku służyli Polsce. Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku / In Gdańsk, they served Poland. Poles in the Free City of Gdańsk, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Gdańsk 2023, ISBN 978-83-65957-47-4.