#WojennyDzień - Brawurowa akcja odbicia więźniów w Pińsku
Dziś tj. 18 stycznia 2023 roku obchodzimy 80. rocznicę odbicia przez oddział Jana Piwnika „Ponurego” żołnierzy Armii Krajowej osadzonych w więzieniu w Pińsku. Polskie dowództwo podziemne uznało akcję za wzorcową, a jej dowódcę odznaczono orderem srebrnym Virtuti Militari.
O samym Janie Piwniku „Ponurym” dowiesz się więcej z naszego cyklu internetowego:
Jan Piwnik należał do grona cichociemnych – elity polskich żołnierzy zrzuconych na teren okupowanej ojczyzny. Przeszedł specjalne szkolenie wojskowe mające przygotować go do działań dywersyjnych. W listopadzie 1941 r., w stopniu porucznika, został zrzucony na teren kraju i wylądował nieopodal Skierniewic.
Jan Piwnik wyróżniał się na tle innych żołnierzy, co zostało dostrzeżone przez przełożonych. Wybrano go na dowódcę akcji uwolnienia trójki żołnierzy uwięzionych w więzieniu w Pińsku na terenie dzisiejszej Białorusi: kpt. Alfreda Paczkowskiego „Wanię”, por. Mieczysława Eckhardta „Bociana” i st. strzelca Piotra Downara „Azora”. Akcję przeprowadzono 18 stycznia 1943 r. Trzonem grupy uderzeniowej, oprócz Piwnika, było jeszcze trzech innych cichociemnych: por. Jan Rogowski „Czarka”, por. Wacław Kopisto „Kra”, ppor. Michał Fijałka „Kawa”.
Plan natarcia przygotowano z najdrobniejszymi szczegółami. Osoby biorące udział w ataku podzielono na sześć grup. W sumie w akcji miało wziąć udział 16 żołnierzy podziemia, a około 10 innych stanowiło wsparcie zewnętrzne. Polacy byli zakamuflowani; mieli rosyjską odzież i używali języka rosyjskiego, co miało odciągnąć podejrzenia o atak od Polaków.
Natarcie na więzienie przeprowadzono o 16.55. Czterej Polacy udający gestapowców wjechali na teren więzienia samochodem podobnym do używanego przez Niemców, neutralizując wartownika i zdobywając kancelarię. Dwie pozostałe grupy sforsowały mur zewnętrzny i przystąpiło do ataku. Opanowano budynek administracyjny, gdzie zabito komendanta więzienia Oberwachtmeistra Ludwiga Hellingera i jego zastępcę. Odnaleziono klucze do cel, uwolniono żołnierzy AK, a także 40 innych więźniów. Po 15 minutach od rozpoczęcia akcji uwolnieni zostali ewakuowani samochodami poza miasto, a po kilku dniach dotarli do Warszawy.
Niemiecki garnizon w Pińsku powiadomiono o akcji odbicia więźniów dopiero po kilku godzinach. Nie udało się uniknąć odwetu na okolicznej ludności polskiej i białoruskiej – w Janowie Poleskim, 22 stycznia, Niemcy rozstrzelali 30 mieszkańców Pińska.
