#WojennyDzień - Zakończenie konferencji aliantów w Moskwie

#WojennyDzień - Zakończenie konferencji aliantów w Moskwie

19 października 1944 r. zakończyło się w Moskwie 10-dniowe spotkanie premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla z Józefem Stalinem, dyktatorem ZSRS. Była to już czwarta odsłona moskiewskich pertraktacji z udziałem aliantów. Tym razem jednak po raz pierwszy zaproszono Polaków – delegację londyńskiego rządu RP oraz komunistów skupionych wokół Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Polacy oficjalnie dowiedzieli się, że powrót Rzeczpospolitej do granic sprzed 1939 r. jest już nierealny.

 

Podczas moskiewskiej konferencji na Kremlu, 13 października 1944 r., premier polskiego rządu Stanisław Mikołajczyk po raz pierwszy poznał ustalenia, które zapadły niemal rok wcześniej w Teheranie, bez udziału Polaków. Wtedy to przedstawiciele wielkiej trójki zadecydowali o kształcie wschodniej granicy Polski – wzdłuż tzw. linii Curzona – i zaanektowaniu znaczących obszarów kraju przez ZSRS. Premier Mikołajczyk protestował przeciw oderwaniu od Polski wschodniej części kraju. Forsowane przez Stalina przesunięcie granicy zaaprobowali za to przedstawiciele PKWN. Mikołajczyk ostatecznie zaakceptował linię Curzona, lecz nie uzyskał poparcia rządu i 24 listopada 1944 r. podał się do dymisji. Moskiewskie rokowania odnosiły się także do podziału stref wpływów poszczególnych mocarstw w powojennej Europie. Tak zwane porozumienie procentowe, czyli nieformalny dokument określający rozkład sił w Jugosławii, Rumunii, Grecji i na Węgrzech, potwierdzał imperialne dążenia Stalina. W trakcie konferencji w Moskwie dyktator ZSRS zgodził się też wypowiedzieć wojnę Japonii. Nastąpiło to 9 sierpnia 1945 r. – na niespełna miesiąc przed podpisaniem aktu bezwarunkowej kapitulacji przez japońskie cesarstwo.

Fot. 1. Widok na moskiewski Kreml – miejsce konferencji. Lata czterdzieste XX w. (domena publiczna)
Fot. 1. Widok na moskiewski Kreml – miejsce konferencji. Lata czterdzieste XX w. (domena publiczna)
Fot. 2. Fragment z sowieckiego dziennika „Krasnaja Zwiezda” poświęcony moskiewskiej konferencji. Na zamieszczonym zdjęciu uwieczniono moment powitania premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla wraz z delegacją. 10 października 1944 r. („Krasnaja Zwiezda”, 10 X 1944)
Fot. 2. Fragment z sowieckiego dziennika „Krasnaja Zwiezda” poświęcony moskiewskiej konferencji. Na zamieszczonym zdjęciu uwieczniono moment powitania premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla wraz z delegacją. 10 października 1944 r. („Krasnaja Zwiezda”, 10 X 1944)
#WojennyDzień
Kalendarium najważniejszych dat związanych z wydarzeniami z okresu II wojny światowej.