#WojennyDzień - Wyzwolenie obozu Auschwitz-Birkenau

27 stycznia 1945 r. obóz Auschwitz-Birkenau został wyzwolony przez żołnierzy sowieckiej 60. Armii 1. Frontu Ukraińskiego. Dla uczczenia pamięci żydowskich ofiar zamordowanych w czasie II wojny światowej przez niemieckich nazistów, w listopadzie 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło uchwałę o ustanowieniu Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Jest on obchodzony w rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau.

W obawie przez ofensywą wojsk sowieckich w drugiej połowie 1944 r. Niemcy rozpoczęli przygotowania do likwidacji obozów koncentracyjnych i zagłady. Od sierpnia 1944 r. do stycznia 1945 r. z terenu KL Auschwitz-Birkenau ewakuowano około 65 tys. więźniów i więźniarek, których zatrudniano w III Rzeszy w zakładach przemysłowych. Jesienią 1944 r. zgładzono też część więźniów zmuszanych do obsługi komór gazowych i krematoriów, czyli członków tzw. Sonderkommando. Ponadto zaczęto stopniowo zacierać ślady popełnionych zbrodni, m.in. zniszczono krematoria, kartoteki zamordowanych, czy imienne wykazy Żydów deportowanych do Auschwitz.

Od 17 do 21 stycznia 1945 r. wyprowadzono z obozu ok. 56 tys. więźniów w kolumnach ewakuacyjnych, które po wojnie nazwano Marszami Śmierci. Ocenia się, że w trakcie całej akcji zginęło co najmniej 9000 więźniów KL Auschwitz. Tysiące więźniów zmarło na skutek wycieńczenia i mrozu. Ponadto mordowano tych, którzy podczas marszu próbowali zbiec, oraz tych, którzy z powodu osłabienia pozostawali w tyle.

Po ponad czterech latach funkcjonowania, obóz został wyzwolony przez żołnierzy 60. Armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego. Wyzwolenia doczekało 7000 więźniów, wśród nich znajdowało się prawie 500 dzieci, w tym ponad 60 urodzonych w obozie. Większość z ocalonych wymagała pomocy lekarskiej. Pierwszej pomocy więźniom KL Auschwitz udzielali sowieccy lekarze, sanitariusze i sanitariuszki. Nieoceniona była również pomoc niesiona więźniom przez polskich ochotników, mieszkańców Oświęcimia oraz członków Polskiego Czerwonego Krzyża. Pomimo intensywnej opieki szpitalnej wielu ocalałych zmarło.

KL Auschwitz był największym niemieckim nazistowskim obozem koncentracyjnym i obozem zagłady. Życia pozbawiono w nim ponad milion ofiar, głównie Żydów, ale także Polaków, Romów, jeńców sowieckich oraz więźniów innych narodowości.

Fot. 1 - Radość więźniów po wyzwoleniu (Źródło: Domena publiczna)

Fot. 2 – Więźniowie przekraczają bramę KL Auschwitz (Źródło: Domena publiczna)

Fot. 3 - Ocalałe z Auschwitz dzieci, ubrane w obozowe kurtki dla dorosłych, stoją za ogrodzeniem z drutu kolczastego (Źródło: Domena publiczna)