#WojennyDzień - Podpisanie traktatu pokojowego kończącego wojnę zimową

W nocy z 12 na 13 marca 1940 r. w Moskwie Związek Sowiecki i Finlandia podpisały traktat pokojowy kończący trwającą od ostatnich dni listopada 1939 r. wojnę. Warunki pokoju były niekorzystne dla Finów, gdyż ich kraj stracił około 10% terytorium, w tym miasto Viipuri (Wyborg), a 450 tys. fińskich obywateli utraciło swoje domy i musiało się przesiedlić w głąb kraju.

Podpisany między III Rzeszą a Związkiem Sowieckim 23 sierpnia 1939 r. sojusz, czyli tzw. pakt Ribbentrop–Mołotow, uznawał Finlandię za sowiecką strefę wpływów. Po zajęciu wschodnich województw Polski we wrześniu 1939 r. ZSRS kontynuował swoją agresywną politykę w stosunku do krajów bałtyckich. Pozostawione same sobie Litwa, Łotwa i Estonia zgodziły się na sowieckie żądania (wprowadzenie na ich terytorium jednostek Armii Czerwonej oraz utworzenie tam baz wojskowych), co w następstwie doprowadziło do pełnej okupacji tych krajów przez Związek Sowiecki latem 1940 r. W tym samym czasie podobne żądania wysunięto również wobec rządu fińskiego.

Finlandia odrzuciła żądania ZSRS. W związku z tym 26 listopada 1930 r. Sowieci zorganizowali prowokację polegającą na ostrzale artyleryjskim przygranicznej sowieckiej wsi Mainila. Incydent został wykorzystany do rozpoczęcia wojny z Finlandią. Do ataku ZSRS użył około półmilionową armię, setki czołgów, ciężką artylerię oraz lotnictwo. Działania wojskowe nie rozwijały się po myśli sowieckich dowódców oraz Józefa Stalina. Finowie dzielnie bronili swojego kraju, wykorzystując system umocnień (tzw. linię Mannerheima) oraz doskonałą orientację w terenie. Jednak zmiana dowódców oraz przewaga wojskowa przyniosła Sowietom oczekiwane rezultaty. Ich ofensywa zmusiła Finów do podjęcia rokowań rozejmowych. Ostatecznie w nocy z 12 na 13 marca 1940 r. został podpisany pokój. Nie zważając na obowiązujący rozejm, jeszcze z rana 13 marca żołnierze Armii Czerwonej szturmowali Viipuri, który miał według postanowień traktatu zostać włączony do ZSRS. Miasto zostało wzięte szturmem, a jego mieszkańcy ginęli już po zawarciu pokoju.

Pomimo strat terytorialnych Finlandii udało się obronić swoją niepodległość. Związek Sowiecki nie osiągnął zamierzonego celu, dodatkowo obnażając słabość swojej armii w starciu ze słabszym sąsiadem. W trakcie wojny zginęło około 25 tys. żołnierzy fińskich i około 44 tys. zostało rannych. Rzeczywiste straty Armii Czerwonej nie są znane, ale były one kilkakrotnie wyższe niż straty Finów. Finlandia nauczona doświadczeniem wojny zimowej porzuciła prowadzoną dotychczas politykę neutralności i stała się aliantem III Rzeszy i wspólnie z nią, w ramach wojny kontynuacyjnej (1941–1944), prowadziła walki ze Związkiem Sowieckim.

Więcej na temat wojny zimowej na stronie Forum Muzeów Pól Bitewnych.