Wernisaż wystawy „Wola, wiara i walka. 80. rocznica wymarszu armii gen. Władysława Andersa ze Związku Sowieckiego”

18 października w #M2WŚ w Gdańsku odbył się wernisaż „Wola, wiara i walka. 80. rocznica wymarszu armii gen. Władysława Andersa ze Związku Sowieckiego”.

Wystawę uroczyście otworzył Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt dziękując na wstępie darczyńcom za dzielenie się rodzinnymi pamiątkami, które pozwalają realizować tego rodzaju wystawy czasowe.

„Cieszę się, że mobilizując się do kolejnego zadania mogliśmy podzielić się z gośćmi muzeum obiektami i informacjami o niezwykle dramatycznych wydarzeniach, które dotyczą losów i cierpień kilkuset tysięcy naszych współobywateli, mieszkańców województw wschodniej Rzeczypospolitej, Kresowiaków, których (…) skierowano w głąb Związku Sowieckiego(…). Umowa podpisana przez premiera gen. Władysława Sikorskiego umożliwiła przynajmniej części z nich opuszczenie miejsc przymusowego osiedlenia, czy wręcz łagrów, i udania się  tam, gdzie funkcjonowały delegatury władz polskich (…) Dzięki tej decyzji udało się uratować ponad sto tysięcy naszych obywateli. Obiekty, które prezentujemy mówią o ludziach, których zmieniono w więźniów (…). Wystawa przypomina o cierpieniu, o woli wyrwania się z nieludzkiej ziemi i o tym, że to marzenie o powrocie do stanu ludzi wolnych ziściło się.”

Następnie głos zabrała Pani Jolanta Jarmułowicz, która jako pięciolatka przeżyła zesłanie na Sybir i wędrówkę z Armią Andersa.
💬 „W kilkunastu zdaniach opowiem losy dziecka z niejednej polskiej rodziny w czasie II wojny światowej. Tych kilkanaście zdań zatytułowałam „Tułacze dzieciństwo”. Jestem osobą, która przeszła w dzieciństwie wojenną tułaczkę. Przeżyłam ją dzięki swojej matce, która z dwojgiem malutkich dzieci została wywieziona 10 lutego 1940 roku na Syberię, za Ural. Po czteroletnim pobycie w Persji, a potem w nowej Zelandii, po ośmiu latach tułaczki polskim statkiem Batory szczęśliwie powróciłam w 1948 roku do Polski”

Wśród przybyłych gości znalazła się m.in. Pani Emilia Maćkowiak Prezes Honorowy Stowarzyszenia Związku Rodzin Katyńskich, Pani Zofia Iwańska Prezes Koła Sybiraków oddziału w Oliwie, a także przedstawiciele stowarzyszeń kombatanckich, organizacji, administracji rządowej i samorządowcy.

80. rocznica wymarszu z ZSRS żołnierzy dowodzonych przez gen. Władysława Andersa jest okazją, by przypomnieć losy tysięcy Polaków, którzy doświadczyli różnych wymiarów sowieckiej niewoli. Na wystawie przywołano ciąg zdarzeń, które – mimo ekstremalnie trudnych warunków – doprowadziły do uformowania silnej i odważnej armii pod biało-czerwonymi sztandarami. Pamiętając o bohaterstwie i chwale polskiego oręża, nie można zapominać o tragicznym losie tych polskich obywateli, na których sowiecka niewola odcisnęła trwałe piętno. Wielu z nich nigdy nie dotarło na bojowe szlaki.

W powszechnym odbiorze społecznym armia gen. Władysława Andersa jest kojarzona z bohaterskim szturmem na wzgórze Monte Cassino czy ze zwycięską bitwą o Ankonę. Heroiczna walka Polaków na polach bitew nie byłaby możliwa bez ich niezłomnej woli oraz wiary w odwrócenie losów wojny. Zanim jednak polscy żołnierze zwarli szeregi i osiągnęli gotowość bojową, musieli przeżyć gehennę związaną z wymarszem ze Związku Sowieckiego. Tysiące polskich patriotów, mimo gotowości do walki o wolność Ojczyzny, zmarło wskutek głodu, wycieńczenia i chorób jeszcze na „nieludzkiej ziemi”, już po wyjściu z sowieckiej niewoli. Wiedza o tych wydarzeniach wciąż nie jest powszechnie znana. Co więcej, część osób nie ma wręcz świadomości, dlaczego polscy żołnierze znaleźli się w ZSRS; ten wątek po 1945 r., w realiach tzw. Polski ludowej, najczęściej był zbywany milczeniem.

Dwuczęściowa wystawa pt. „Wola, wiara i walka” ukazuje dramatyczne losy polskich obywateli przebywających na zesłaniu w Związku Sowieckim, w latach 1939–1942. Zewnętrzną ekspozycję, którą będzie można zwiedzać przed wejściem głównym do MIIWŚ, tworzą mapy, zdjęcia i opisy procesu formowania się armii gen. Andersa na Wschodzie. Całość podzielono na chronologiczne bloki tematyczne, począwszy od genezy zesłania Polaków do ZSRS w 1939 r., a skończywszy na marszu po wolność w 1942 r., przez Iran i Persję. Druga część, umiejscowiona przy wejściu na wystawę główną MIIWŚ (poziom –3), za pomocą zdjęć i wymownych eksponatów zobrazuje trudne realia życia i służby Polaków w Związku Sowieckim.

Wystawa została opracowana i przygotowana przez zespół kuratorski pracowników Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. W ekspozycji wykorzystano zbiory MIIWŚ.

Wystawa jest dostępna dla zwiedzających od 17/10-28/12/2022