Rocznica śmierci papieża św. Jana Pawła II – Karola Wojtyły

16 lat temu, 2 kwietnia 2005 r., w Watykanie zmarł papież św. Jan Paweł II, wielki Polak – Karol Wojtyła. Był on uosobieniem epoki, w której przyszło mu żyć, oraz świadkiem historycznych wydarzeń, które ukształtowały jego światopogląd i postawę. Piętno na jego życiu odcisnęła również II wojna światowa – właśnie w tym okresie rozpoczął studia uniwersyteckie, odkrył swój talent literacki i wybrał drogę powołania kapłańskiego.

W 1939 r. dziewiętnastoletni Karol Wojtyła był studentem drugiego roku studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początek wojny brutalnie przerwał marzenia o dalszej nauce – w czasie Sonderaktion Krakau był świadkiem aresztowania jednego ze swoich profesorów, Kazimierza Nitscha. Od 1940 r. pracował w kamieniołomach na Zakrzówku w Krakowie, a następnie w zakładach chemicznych w Borku Fałęckim pod Krakowem.

W lutym 1941 r. stracił ojca, Karola Wojtyłę. Śmierć drugiego z rodziców, po odejściu matki Emilii w 1929 r., w sposób szczególny wpłynęła na życiowe wybory przyszłego papieża, umacniając jego wiarę i jeszcze bardziej przybliżając do Boga. Już w 1942 r. postanowił poświęcić się kapłaństwu i wstąpił do Tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie. W czasie studiów teologicznych ujawniły się niepospolite zdolności Karola Wojtyły, który od kwietnia 1945 do 5 sierpnia 1946 r. pracował jako asystent i prowadził seminarium z historii dogmatów. Równolegle studiował filozofię na konspiracyjnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od sierpnia 1944 r. do momentu wejścia Armii Czerwonej do Krakowa w styczniu 1945 r., wraz innymi alumnami, ukrywał się w pałacu ks. kard. Adama Sapiehy, by uniknąć aresztowań, które na masową skalę prowadzili wówczas Niemcy. Pod koniec II wojny światowej napisał swoją pierwszą dużą pracę naukową – dysertację magisterską Pojęcie środka zjednoczenia duszy z Bogiem w nauce św. Jana od Krzyża.

Okres II wojny światowej przypada także na rozwijanie pasji do teatru i talentów poetyckich Wojtyły. W 1939 r. powstał jego pierwszy zbiór wierszy Renesansowy psałterz. Wraz z przyjacielem z dzieciństwa Mieczysławem Kołtarczykiem zorganizował w okupowanym Krakowie konspiracyjny Teatr Rapsodyczny, w którym był aktorem i reżyserem. Talent literacki, a także wrażliwość na piękno i literaturę, znacząco wpłynęły na filozofię i teologię przyszłego papieża.

Doświadczenie II wojny światowej wywarło wpływ również na nauczanie Karola Wojtyły, który w czasie swego pontyfikatu był zdecydowanym przeciwnikiem działań wojennych i potępiał konflikty zbrojne. Niejednokrotnie wzywał wojujące strony do chrześcijańskiego humanizmu i poszanowania ludzkiego życia. W przemówieniach i kazaniach często odnosił się do bohaterów z czasów II wojny światowej. Zrobił to także w czasie trzeciej pielgrzymki do Polski w czerwcu 1987 r., gdy na spotkaniu z młodzieżą na Westerplatte przywołał bohaterską postawę obrońców półwyspu:

Wiemy, że tu, na tym miejscu, na Westerplatte, we wrześniu 1939 roku, grupa młodych Polaków, żołnierzy, pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego, trwała ze szlachetnym uporem, podejmując nierówną walkę z najeźdźcą. Walkę bohaterską.

Pozostali w pamięci narodu jako wymowny symbol. Trzeba, ażeby ten symbol wciąż przemawiał, ażeby stanowił wyzwanie dla coraz nowych ludzi i pokoleń Polaków.

Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje „Westerplatte”. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można „zdezerterować”.