#PoznajWystawęCzasową – obligacje sowieckie, opresyjna polityka finansowa państwa sowieckiego
Władze sowieckie różnymi sposobami pozyskiwały środki finansowe na zaspokojenie bieżących potrzeb, zazwyczaj bezwzględnie wyzyskując ludność zamieszkującą teren Związku Sowieckiego. Jednym z nich była pożyczka i towarzyszące jej emisje obligacji. W teorii dobrowolny udział w ich wykupywaniu okazał się trudny do uniknięcia i stawał się elementem represji. Dla wielu polskich rodzin zmuszonych nabyć te aktywa był to rujnujący wydatek. Odwiedź Muzeum II Wojny Światowej i #PoznajWystawęCzasową, gdzie prezentujemy przykłady takich obligacji.
Pięciolatki były ogłaszanymi planami gospodarczymi dla Związku Sowieckiego, w których kładziono szczególny nacisk na rozwój tych gałęzi przemysłu, którym przypadała duża rola w zapewnieniu stabilizacji gospodarczej państwa w czasie wojny. W zakresie trzeciej pięciolatki, przypadającej na lata 1938-1942, dużą uwagę zwracano na przemysł lotniczy i czołgowy, a także na tworzenie rezerw głównie paliwowych oraz sprzętu wojskowego. Wysiłek wojenny zakładów, których moce produkcyjne zwiększano często 2- lub 2,5-krotnie, wymagały coraz to większych nakładów zarówno finansowych jak i surowcowych. Te potrzeby gospodarcze władze zaspokajały, bezwzględnie wyzyskując ludność zamieszkującą teren Związku Sowieckiego, w tym ludność polską.
Jednym ze sposobów państwa sowieckiego na pozyskiwanie dodatkowych środków, który jednocześnie drenował zasoby finansowe ludności zamieszkującej teren Związku Sowieckiego, a więc i mieszkańców polskich województw wschodnich okupowanych przez to państwo, była ogłoszona 1 lipca 1940 r. subskrypcja Pożyczki Trzeciej Pięciolatki na kwotę 8 mld rubli. W ramach tego zobowiązania wyemitowano obligacje na okres 20 lat (od grudnia 1940 r. do grudnia 1960 r.) z oprocentowaniem w wysokości 4% w skali roku (odsetki miano wypłacać dwa razy do roku). W teorii dobrowolny udział w wykupywaniu obligacji okazał się trudny do uniknięcia. Naciski i szantaż władz sowieckich nie pozostawiały ludności wyboru. Dla wielu polskich rodzin zmuszonych nabyć te papiery np. za 100 rubli, przy zarobkach wahających się od 150 do 250 rubli miesięcznie, był to rujnujący wydatek. Te i inne opresyjne działania władz Związku Sowieckiego miały likwidować własnością prywatną i znacząco pomniejszać zasoby gotówkowe społeczeństwa. Szacuje się, że obywatele Związku Sowieckiego i pozostała ludność z okupowanych terenów zostali zmuszeni do wykupu obligacji na ogólną kwotę prawie 18,5 mld rubli.
Przykłady takich obligacji, które stały się elementem opresji władz sowieckich możecie zobaczyć, odwiedzając wystawę czasową „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej” w Muzeum II Wojny Światowej.
