Posiedzenie Kapituły Konkursowej Nagrody im. ppłk. Jana Kowalewskiego

28 czerwca br. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku miało miejsce posiedzenie Kapituły Konkursowej Nagrody im. ppłk. Jana Kowalewskiego. Laureatami zostaną osoby, które wykorzystując potęgę własnego umysłu, zdobytą wiedzę i umiejętności, działają dla dobra wspólnego w myśl hasła „Rozum przed siłą”. Zwycięzców poznamy 28 września br. podczas uroczystej gali w MIIWŚ.

Inicjatorami oraz organizatorami konkursu „Nagroda im. ppłk. Jana Kowalewskiego” są Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Politechnika Gdańska. Porozumienie w tej sprawie 1 kwietnia br. podpisali dyrektor MIIWŚ dr Karol Nawrocki oraz zmarły dwa tygodnie później prof. Jacek Namieśnik - rektor PG. Celem projektu jest przypomnienie wybitnej postaci ppłk. Jana Kowalewskiego - matematyka, kryptologa i lingwisty, a także docenienie osób z ponadprzeciętnymi zdolnościami, wykorzystujących je w służbie innym.

Wyboru laureatów dokonało międzynarodowe grono Kapituły Konkursowej, złożone z m.in. przedstawicieli świata nauki, historyków, badaczy i publicystów. Wśród obradujących znalazł się Thierry Hubscher, dyrektor Mémorial de Verdun - Muzeum Pamięci Bitwy pod Verdun:

Jestem bardzo dumny, że mogę reprezentować moją placówkę w Kapitule Konkursowej. Moim zdaniem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku to bardzo ważna instytucja w Polsce.

Wyjątkowym członkiem Kapituły Konkursowej był wnuk patrona Nagrody, Hugo Kowalewski Ferreira:

Bycie w Kapitule to dla mnie wielkie uznanie, ponieważ przez długi czas nikt nie mówił o moim dziadku i nie wiedział o jego wszystkich dokonaniach na rzecz wolności i niepodległości. Jestem bardzo wdzięczny Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Politechnice Gdańskiej za ustanowienie Nagrody im. ppłk. Jana Kowalewskiego.

Jak podkreślił prof. dr hab. Oleksandr Lysenko, kierownik Działu Historii Drugiej Wojny Światowej Ukraińskiej Akademii Nauk, kandydaci do Nagrody są przedstawicielami szerokiego kręgu naukowych oraz społecznych zainteresowań:

Możemy zobaczyć reprezentantów takich dziedzin jak astronomia, prawo, historia czy ekonomia. Takie bogate spektrum laureatów świadczy o postaci ppłk. Jana Kowalewskiego i jego szerokich zainteresowaniach. Poza tym, że Kowalewski był zawodowym żołnierzem, poświęcił również swoje życie pomocy ludziom. To osoba, która ponad problemami politycznymi i zajęła się problemami humanitarnymi - w tym sensie krąg kandydatów odzwierciedla cel tej Nagrody oraz jej wydźwięk dla Polski, Europy i całego świata.

Przypomnijmy, że podpułkownik wykorzystując potęgę własnego umysłu, działał dla dobra ogółu, zmieniając otaczającą rzeczywistość wbrew ograniczeniom. Był twórcą polskiej służby radiowywiadowczej, a w czasie wojny z bolszewikami złamał szereg sowieckich szyfrów. Informacje przekazywane przez Kowalewskiego miały decydujący wpływ na decyzje polskiego dowództwa i pomogły odnieść liczne zwycięstwa, m.in. w bitwie warszawskiej. Został za to odznaczony krzyżem Virtuti Militari V klasy. W III powstaniu śląskim był szefem wywiadu oddziałów powstańczych. W okresie międzywojennym pełnił funkcję attaché wojskowego w Moskwie i Bukareszcie. Po klęsce w 1939 r. pomagał polskim uchodźcom w Rumunii. Stworzył w Lizbonie centrum polskiego wywiadu. Jego działania omal nie zmieniły biegu wojny. Po jej zakończeniu, nie mogąc powrócić do kraju, pozostał na emigracji.

Nagroda ma mieć charakter cykliczny i być nadawana corocznie. Termin zgłoszeń do I edycji minął 1 czerwca br, natomiast laureatów poznamy 28 września w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podczas uroczystej gali. Każdy z wyróżnionych dostanie nagrodę pieniężną w wysokości 10 000 zł, dyplom oraz statuetkę odlaną w brązie autorstwa prof. Stanisława Radwańskiego.

Przewidziano coroczne przyznawanie Nagrody czterem osobom w dwóch kategoriach - „Polska dla Świata” oraz „Świat dla Polski” - podzielonych na dwie podkategorie wiekowe (do 35 roku życia oraz powyżej tego wieku).

Pierwsza z kategorii skierowana jest do osób z kraju, za szczególne osiągnięcia w pracy naukowej, badawczej i kulturalnej, a także za zasługi dla obronności Polski. Osób, których osiągnięcia przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy badawcze, wnosząc wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszej Ojczyzny, kształtując pozytywny jej wizerunek, umacniając dumę narodową poprzez podejmowanie najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata.

Nagrodę w kategorii „Świat dla Polski” przewidziano natomiast dla obcokrajowców, których wybitne i innowacyjne działania, osiągnięcia i twórczość przynoszą pożytek Polsce oraz polskiemu narodowi.

Tegoroczna I edycja Nagrody łączy się z ogólnopolskimi obchodami 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Kapitułę Konkursową tworzą:
•   prof. dr. hab. inż. Janusz Cieśliński - prorektor ds. organizacji Politechniki Gdańskiej (przewodniczący) - w zastępstwie niedawno wybranego rektora Politechniki Gdańskiej, prof. Krzysztofa Wilde.
•   dr Karol Nawrocki - dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (przewodniczący)
•   prof. dr hab. Tadeusz Wolsza - przewodniczący Rady Muzeum przy MIIWS
•   prof. Jerzy Grzywacz - członek Rady Muzeum przy MIIWS, prezes Okręgu Pomorskiego ŚZŻAK
•   Hugo Kowalewski Ferreira - przedstawiciel rodziny Patrona nagrody
•   prof. Stanisław Radwański - artysta rzeźbiarz, rektor byłej ASP w latach 1990-1996
•   prof. Stanisław Filipek - chemik, japonista
•   kontradm. prof. dr hab. Tomasz Szubrycht - rektor Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni
•   Piotr Gursztyn - dyrektor ds. komunikacji Telewizji Polskiej SA
•   Thierry Hubscher - dyrektor Mémorial de Verdun
•   prof. dr hab. Oleksandr Lysenko - kierownik Działu Historii Drugiej Wojny Światowej Ukraińskiej Akademii Nauk

Patronat nad konkursem objęli:
•   Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
•   Minister Spraw Zagranicznych
•   Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego