Ogólnopolska konferencja naukowa "Jeśli ludzie zamilkną, głazy wołać będą!"

Ogólnopolska konferencja naukowa "Jeśli ludzie zamilkną, głazy wołać będą!"

Ogólnopolska konferencja naukowa „»Jeśli ludzie zamilkną, głazy wołać będą!« Powojnie pomorskiej pamięci. Historia i upamiętnianie II wojny światowej na Pomorzu Gdańskim 1939–1945” – Gdańsk, 30 listopada 2023r.

Konferencja odbędzie się w ramach cyklu „Pomorze Gdańskie pod okupacją 1939‒1945”.

Zakończenie krwawej i brzemiennej w skutki okupacji niemieckiej Pomorza Gdańskiego zapoczątkowało skomplikowany i pełen zwrotów proces definiowania, konstrukcji oraz utrwalania historycznej, społecznej i politycznej pamięci o tych wydarzeniach. W wielu miejscowościach Pomorza i środowiskach społecznych tworzyły się inicjatywy lokalne zmierzające do oddania czci ofiarom wojny, zaznaczenia miejsc ważnych wydarzeń, tworzenia tradycji nowych świąt i powoływania specjalnych instytucji. Ważnym i bardzo zmiennym w czasie był też stały element odgórnego wpływu struktur państwowych i partyjnych na przebieg procesu upamiętniania. Przejawem tego złożonego procesu jest do dziś uzupełniana mapa pomorskich upamiętnień w terenie, wiele spektakularnych pomników, nowe i trwałe instytucje pamięci, czy różnorodny i zmienny w czasie odbiór społeczny elementów całego procesu „pomorskiego pamiętania”.

Celem konferencji jest przedstawienie zagadnień związanych z szeroko pojętym powojennym upamiętnianiem okupacji niemieckiej na Pomorzu Gdańskim. Wiele z przedstawionych na niej referatów umożliwia nowe interdyscyplinarne ujęcia ogólne i studia przypadków, która mogą wskazywać na stałą zasadę zmienności pamięci w czasie w kolejnych pokoleniach. Czy istnieje coś takiego jak specyfika „pomorskiego” pamiętania o wojnie i okupacji niemieckiej? Czy lokalny przekaz pamięci był i jest komunikatywny z innymi regionami kraju? Jaka jest statystyka tego ile i co upamiętniano? Kto był i jest obecnie liderem pomorskiej polityki pamięci? To tylko kilka zagadnień, jakie proponujemy jako punkt wyjścia do wielu dalszych dyskusji i prezentacji.

 

 

9.30 – Powitanie prelegentów i gości (dr Marek Szymaniak - IPN oddział w Gdańsku, Piotr Tarnowski - Muzeum Stutthof w Sztutowie , Wojciech Grott - MIIWŚ)

 

Panel I: Źródła i narracje o przeszłości (prowadzenie dr Marek Szymaniak)

10.00-10.15 Dr hab. Piotr Semków, prof. AMW (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni) Śladami Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku w XXI wieku

10.15-10.30 Dr Michał Hinc (Instytut Kaszubski/Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie) „Wyzwolenie” na Kaszubach w narracji historycznej i przestrzeni publicznej w latach 1945–1989

10.30-10.45 Dr Tomasz Gliniecki (Muzeum Stutthof w Sztutowie) Czy polscy czołgiści walczyli w Gdańsku? Wokół mitu wojennego z 1945 r.

11.00-11.15 Dyskusja

11.15-11.45 Przerwa kawowa

 

Panel II: Pamięć ceremonialna – nekropolie i monumenty (prowadzenie dr Marcin Owsiński)

11.45-12.00 Dr Daniel Czerwiński (Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku) Sowieckie upamiętnienia wojenne na Pomorzu

12.00-12.15 Dr hab. Magdalena Howorus-Czajka (Uniwersytet Gdański) Pomnik i zmienność jego recepcji na przykładzie twórczości Wiktora Tołkina

12.15-12.30 Karolina Masłowska (Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku) Cmentarz na gdańskiej Zaspie – między sacrum pamięci a profanum propagandy

12.30-12.45 Dr Mateusz Kubicki (Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku) O godne uczczenie ofiar niemieckich zbrodni z lat II wojny światowej. Miejsca pamięci w powiecie starogardzkim

12.45-13.00 dyskusja

13.00-14.00 – przerwa

 

Panel III: Regionalne koncepty memoratywności (prowadzenie dr Daniel Czerwiński)

14.00-14.15 Prof. dr hab. Bogdan Chrzanowski (Uniwersytet Gdański/ Muzeum Stutthof w Sztutowie) Upamiętnienia członków pomorskich organizacji konspiracyjnych 1945–1989

14.15-14.30 Dr Tomasz Ceran –  (Instytut Pamięci Narodowej w Bydgoszczy) Park Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939

14.30-14.45 Prof. dr hab. Andrzej Gąsiorowski (Uniwersytet Gdański/ Muzeum Stutthof w Sztutowie) Powojenne losy członków Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”

14.45-15.00 Dr Marcin Owsiński (Muzeum Stutthof w Sztutowie) Starosta, sędzia, prokurator – pierwsze powojenne dokumenty polskich urzędników na temat byłego KL Stutthof

15.00-15.15 Dyskusja

15.15-15.30 Przerwa kawowa

 

Panel IV: Rola muzeów w podtrzymywaniu pamięci (prowadzenie Wojciech Grott)

15.45-16.00 Wojciech Samól (Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku) Symbol Westerplatte w misji instytucji kultury XXI w.

16.00-16.15 Wojciech Łukaszun (Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku) Rola wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w upamiętnianiu okupacji Pomorza 1939–1945

16.15-16.30 Wirginia Węglińska (Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni) „Mamy rozkaz Cię utrzymać. Pomorze 1939 w zbiorach Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni

16.30-16.45 Dr Justyna Staszewska (Muzeum Wsi Kieleckiej Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie/Fundacja Pomnik Mauzoleum w Michniowie) Pomorze w zbiorach Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie/Fundacji Pomnik Mauzoleum w Michniowie. Historia i pamięć

16.45-17.00 Dyskusja

17.00-17.15 Zamknięcie obrad

 

Miejsce:

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (pl. W. Bartoszewskiego 1), sala kinowa. Wstęp wolny.

Organizatorzy:

Oddział IPN w Gdańsku
Muzeum II Wojny Światowej
Muzeum Stutthof w Sztutowie