Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków

Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków

18 kwietnia 2021 r., jak co roku, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. Dzień, w którym szczególny nacisk jest położony na informowanie społeczeństwa na temat szczególnej roli, jaką pełnią dobra kultury w życiu człowieka. Święto zostało ustanowione przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków (ICOMOS) i wpisane przez UNESCO do rejestru ważnych imprez kulturowych o znaczeniu światowym. Muzeum II Wojny Światowej w ramach prowadzonej działalności czynnie włącza się w szeroko pojętą ochronę dóbr kultury

Zabytki otaczają nas z każdej strony. Codziennie przechodzimy do pracy obok zabytkowych budowli, spacerujemy z rodzinami pośród pięknych starych miast oraz innych krajobrazów historycznych, odbudowanych pieczołowicie po wojennej pożodze i ogromnych zniszczeniach. Wchodzimy do galerii i muzeów, gdzie na wystawach są prezentowane różnorakie obiekty mające swoją bogatą historię, częstokroć dużo starszą, niż nam się wydaje. Obiekty, które właściwie tę historię same przez siebie opowiadają.

Czy zastanawiamy się jednak w jaki sposób te wszystkie dobra kultury są zachowywane dla kolejnych pokoleń? Gdzie są przechowywane i w jakich warunkach? Jakie zabiegi należy przy nich wykonać, aby mogły ujrzeć światło dzienne? Jakimi drogami trafiają do instytucji kultury? Te nurtujące pytania zadaje sobie wielu ludzi, a dziś jest ten szczególny czas, aby przynajmniej częściowo na nie odpowiedzieć.

W ciągu 4 lat istnienia nasza instytucja wzbogaciła swoje zbiory o 12436 nowych eksponatów. Tak duży przyrost nowych obiektów zawdzięczamy między innymi ogólnopolskiej zbiórce eksponatów „Przyjmiemy Twoją historię”, która została zainaugurowana w 2019 r. i trwa po dziś dzień. Dzięki szeroko zakrojonym działaniom informacyjnym i promocyjnym, a także otwarciu kilku biur terenowych w dużych miastach na terenie całego kraju, odbyliśmy wiele spotkań z darczyńcami, którzy przekazali do naszych zbiorów mnóstwo cennych pamiątek. Darczyńcy przynoszą do nas przeróżne obiekty, począwszy od rodzinnych fotografii, dokumentów, listów czy starej prasy, poprzez przedmioty życia codziennego, na obiektach militarnych oraz związanych z dziejami żołnierzy skończywszy. Muzeum posiada także w swojej kolekcji około 2500 eksponatów, które przechowuje w ramach depozytu. Są to pamiątki przechowywane na prośbę osób prywatnych oraz wypożyczone od innych instytucji kultury, które są wykorzystywane w celu eksponowania na wystawie głównej oraz wystawach czasowych.

Dzięki gromadzeniu tego typu obiektów sprawiamy, że zostaną one zachowane dla kolejnych pokoleń. Sami darczyńcy podczas spotkań z naszymi pracownikami mówią nam, że chcą podarować pamiątki do muzeum, ponieważ nie mają ich komu przekazać i obawiają się, że zostaną na zawsze zapomniane. Bardzo często są to obiekty nie tylko o dużej wartości sentymentalnej, opowiadające niezwykle ciekawe rodzinne historie czy dzieje żołnierzy w czasie wojny, ale mają one także nierzadko dużą wartość materialną. Zdarzają się również bardzo ciekawe przedmioty, które stanowią dzieła sztuki czy też rękodzieło. Wszystkie te obiekty otaczamy staranną opieką konserwatorską i przechowujemy w specjalnie dostosowanych pomieszczeniach magazynowych, w których panują stałe warunki atmosferyczne. Nasi pracownicy codziennie dokonują pomiarów temperatury i wilgotności, aby przechowywane eksponaty zachowały się jak najdłużej w możliwie jak najlepszym stanie. Od 2018 r. w Muzeum działa pracownia konserwatorska, która pomaga w zabezpieczaniu muzealnych zbiorów, poddając pozyskane artefakty odpowiednim procesom konserwatorskim, które znacząco przyczyniają się do wydłużenia ich żywotności oraz poprawy bieżącego stanu zachowania. Dzięki temu zabytki trafiają na wystawy, aby cieszyć oko odwiedzających.

Archeolodzy z Muzeum II Wojny Światowej prowadzą również szeroko zakrojone badania wykopaliskowe na terenie byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Dotychczas, w trakcie 7 sezonów badawczych,  pozyskaliśmy do naszych zbiorów niemal  50 000 zabytków archeologicznych, które leżały zapomniane pod powierzchnią ziemi. Są to pozostałości z pola bitewnego oraz wyposażenie żołnierzy: fragmenty broni i umundurowania, orzełki, guziki i wiele wiele innych ciekawych obiektów, które po wydobyciu, trafiają do konserwacji, aby w niedalekiej przyszłości stanowić podstawę ekspozycji w powstającym Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Odkryliśmy również 9 nieznanych dotąd mogił polskich żołnierzy, którzy zginęli we wrześniu 1939 r. Dzięki podjętym działaniom ekshumacyjnym polscy bohaterowie, spoczywający w nieznanych grobach, doczekają się w końcu godnego i honorowego pochówku.

Wszystkie te działania, o których piszemy, wpisują się w obchodzony dziś Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. Ochrona naszego wspólnego dziedzictwa to jedno z zadań Muzeum. Tego dziedzictwa, które jest materialnym śladem bohaterstwa polskiego żołnierza, jak w przypadku Westerplatte, ale także tego „małego” dziedzictwa pojedynczych osób czy rodzin, będącego równie ważnym świadectwem polskiej historii, a które często zalega w naszych domach, w piwnicach czy na strychach. Pamiętajmy o wspólnym narodowym dziedzictwie i dbajmy o nie razem.