Marian Chodacki ps. „Maracz” - poznaj sylwetkę dyplomowanego majora Wojska Polskiego

Major dyplomowany Wojska Polskiego, dyplomata, ostatni komisarz generalny Rzeczpospolitej w Wolnym Mieście Gdańsku, szef Samodzielnej Ekspozytury Wywiadowczej Estezet w Nowym Jorku.

Urodził się 15 lipca 1898 r. w Nowym Sączu. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do wojska. W latach 1922–1924 był słuchaczem w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Zdobyta wiedza i wyniesione doświadczenie poskutkowały nominacją na stanowisko attaché wojskowego w Finlandii i Szwecji (1927–1931). W latach 1935–1936 był radcą legacyjnym i pełnił funkcję chargé d’affaires w poselstwie RP w Czechosłowacji.

16 grudnia 1936 r. otrzymał nominację na stanowisko komisarza generalnego RP w Gdańsku przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Do Gdańska, celem objęcia urzędu, przybył 30 grudnia. Od samego początku aktywnie angażował się w działalność na rzecz tamtejszych Polaków. Wspierał starania o respektowanie praw przynależnych Polsce postanowieniami traktatu wersalskiego. Dbał też o bezpieczeństwo Polaków, wielokrotnie interweniując u niemieckich władz Gdańska w przypadku szykan czy represji. Za jego kadencji doszło do pogodzenia i połączenia dwóch największych, polskich organizacji społeczno-politycznych: Gminy Polskiej i Związku Polaków.

Chodacki dostrzegał zagrożenie ze strony nazistów. Zintensyfikował pracę wywiadowczą komisariatu generalnego, którego pracownicy zbierali informacje o przygotowaniach wojennych na terenie WMG. Już po niemieckim ataku 1 września został aresztowany. Ze względu jednak na jego funkcję dyplomaty po kilku dniach wypuszczono go na granicy z Litwą. Na emigracji większość czasu spędził w Stanach Zjednoczonych, gdzie od 1 września 1943 r. stał na czele tajnej placówki wywiadowczej Estezet, operującej na terenie obu Ameryk. Badał wpływ ruchów komunistycznych na tym obszarze, dbał o dobro miejscowej ludności polskiej, a także interesy Rzeczpospolitej. Za jego sprawą udało się zachować archiwum placówki. Po wojnie pozostał w USA, pracował w Instytucie Józefa Piłsudskiego, gdzie w latach 1949–1951 pełnił funkcję dyrektora wykonawczego. Zmarł w Nowym Jorku 26 czerwca 1975 r.

Decyzją Ministra Obrony Narodowej 11 marca 2019 Marian Chodacki został pośmiertnie awansowany do stopnia podpułkownika.

10 stycznia 2023 roku o godz. 14:00 na placu przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (od strony ul. Stara Stocznia) odbędzie się uroczystość odsłonięcia obelisku z tablicą upamiętniającą ppłk. Mariana Chodackiego.