Kurtka mundurowa kapitana Mariana Wysokińskiego | #M2WSwirtualnie
W naszym cyklu #PoznajWystawęCzasową #M2WSWIRTUALNIE prezentujemy kurtkę mundurową oficera armii polskiej sprzed września 1939 r., kapitana Mariana Wysokińskiego. W czasie okupacji niemieckiej kurtka była używana w momencie składania przysięgi przez nowo przyjmowanych członków Armii Krajowej. Mundur przedwojennego oficera był dla członków Polskiego Państwa Podziemnego widomym znakiem ciągłości II Rzeczpospolitej i istnienia armii polskiej.
Już w dniu kapitulacji Warszawy funkcjonowały zręby Polski Podziemnej, czyli organizacja Służba Zwycięstwu Polski (SZP), powołana 27 września 1939 r. Po jej rozwiązaniu przez gen Władysława Sikorskiego, ale na jej bazie, powołano do życia Związek Walki Zbrojnej (ZWZ; od 1942 r. Armia Krajowa - AK). SZP, a potem ZWZ, podporządkowały się polskim władzom emigracyjnym, tworząc struktury wojskowe i polityczne Polskiego Państwa Podziemnego. Wstępując do konspiracji należało złożyć przysięgę wojskową, a zakładając w tym ważnym momencie mundur oficera Wojska Polskiego II Rzeczpospolitej, żołnierze podziemnej armii dawali wyraz kontynuacji walki rozpoczętej we wrześniu 1939 r. Temu m.in. służyła przechowywana w czasie okupacji kurtka mundurowa kpt. Mariana Wysokińskiego, na której dzisiaj widoczne są ślady intensywnego używania.
Zwróćmy uwagę, że nad lewą kieszenią kurtki mundurowej zachowały się baretki odznaczeń kpt. Mariana Wysokińskiego: Krzyż Walecznych, Brązowy Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Medal Srebrny za Długoletnią Służbę, Medal Brązowy za Długoletnią Służbę, a naramienniki pozbawione są dystynkcji oficerskich.
Eksponat znajduje się na wystawie „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy w czasie II wojny światowej”, w części zatytułowanej „Walka”.
O kapitanie Marianie Wysokińskim
Przed wrześniem 1939 r. Marian Wysokiński był oficerem i adiutantem 78 Słuckiego Pułku Piechoty, do marca 1939 r. stacjonującego w Baranowiczach. Po ogłoszeniu tzw. cichej mobilizacji, pułk został przetransportowany do Płońska i wszedł w skład 20 Dywizji Piechoty Armii „Modlin”. Po wybuchu wojny polsko-niemieckiej 78 pp brał udział w obronie Mławy, po czym wraz z 20 DP wycofywał się na południe, w stronę Modlina i Warszawy, tocząc walki z nacierającymi od północy siłami niemieckimi. Od połowy września 20 DP znalazła się w składzie sił broniących Warszawy od strony wschodniej (Praga), którymi dowodził gen. Juliusz Zulauf. 78 pp, wraz z 79 pp i 80 pp, otrzymał zadanie obrony Pragi od północy, na których to pozycjach pułk z powodzeniem trwał do kapitulacji stolicy Polski w dniu 28 września 1939 r. Kpt. Marian Wysokiński nie poszedł do niewoli, zdjął mundur który przechowywała rodzina, a sam w czasie okupacji pracował jako drwal.
Zbiory Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
