Groby polskich obrońców poległych w Wartowni nr 5. Uwagę zwracają ułożone na grobach rogatywki garnizonowe pozbawione orłów; w tle widoczna Grupa marynarzy niemieckich zwiedzających Wartownię. Wrzesień 1939 (zdjęcie ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku)

Kolejne szczątki na Westerplatte

Od 12 września br. na terenie Westerplatte trwa kolejny, już V etap badań archeologicznych prowadzonych przez archeologów z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 - oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Głównym założeniem badawczym V etapu prac jest zlokalizowanie miejsca gdzie po 7 września 1939 r. pochowano poległych Obrońców Westerplatte, ekshumowanych w styczniu 1940 r.

W dniu wczorajszym – 15 października br. – archeolodzy zlokalizowali kolejny, czwarty nienaruszony w trakcie ekshumacji 1940 r. wkop grobowy na Westerplatte. W odległości około 1 m od szkieletu nr 1, na głębokości około 1,5 m od współczesnej powierzchni gruntu, w prostokątnym wkopie grobowym natrafiono na kości kończyn dolnych wraz z zachowanymi butami saperskimi. Położenie znalezisk może wskazywać, że poległy został złożony na plecach. Szczegółowe informacje i weryfikacja będzie możliwa po całkowitym oczyszczeniu zalegających w grobie szczątków. 

Do 14 października br. odnaleziono trzy szkielety ludzkie (w tym jeden fragmentaryczny), a także ponad 260 pojedynczych kości ludzkich oraz ich fragmentów. 

Pierwszy zachowany częściowo szkielet ludzki wraz z czaszką zalegał na głębokości około 60 cm we wkopie grobowym o rozmiarach dopasowanych do złożenia jedynie górnej części ciała ludzkiego. Stan zachowania szkieletu (np. brak lewej ręki, częściowe zachowanie prawej, zgruchotana i nadpalona czaszka w części potylicznej) wskazuje, że mogą być to szczątki jednego z polskich żołnierzy poległych 2 września 1939 r. w położonej nieopodal Wartowni nr 5.

Kolejny, drugi szkielet zachował się w całości. Zalegał na prawym boku na głębokości około 70 cm w nienaruszonym w trakcie ekshumacji wkopie grobowym. Przy szczątkach nie odnotowano wyposażenia ani pozostałości umundurowania, jednakże bezpośrednio nad szkieletem odkryto fragmenty amunicji strzeleckiej, gruz pochodzący z Wartowni nr 5 oraz polskie łódki amunicyjne. Ponadto pod lewym łokciem szkieletu zalegały kolejne fragmenty polskiej amunicji karabinowej, a w bezpośrednim otoczeniu odłamki pocisków artyleryjskich i bomb lotniczych. 

Trzeci szkielet znajdował się w odległości niespełna 2 m w kierunku południowym od pierwszego częściowo zachowanego szkieletu. Przy pochowanych na prawym boku szczątkach znajdowało się polskie wyposażenie żołnierskie, m.in. pas wraz z ładownicami i pojemnik na polską maskę przeciwgazową. Ponadto zachowały się guziki mundurowe, a także na wysokości miednicy, gdzie znajduje się kieszeń, skupisko polskich monet pochodzących z lat 30. XX w. Lokalizacja szkieletu oraz znajdujące się przy nim znaleziska jednoznacznie świadczą, iż odnaleziony został jeden z poległych Obrońców Westerplatte.

Prace archeologiczne na Westerplatte są pierwszymi w historii półwyspu szerokopłaszczyznowymi badaniami archeologicznymi. Odnajdywane w trakcie V etapu szczątki Obrońców, jak i liczne znaleziska oraz informacje pozyskane w trakcie wcześniejszych etapów badań są bezsprzecznym dowodem konieczności i zasadności prowadzenia prac archeologicznych w tym miejscu, będącym symbolem początku II wojny światowej.