#HistoriaWesterplatte - Wytyczne personalne dla obsady plutonu wartowniczego

Kadrę zawodową nowoprzybyłego plutonu miało stanowić 14 oficerów i podoficerów wyznaczonych z pułków 2. Dywizji Piechoty Legionów. Wszyscy podoficerowie zawodowi mieli pochodzić z tzw. grupy liniowej, a plutonowi oraz kaprale dodatkowo specjalizować się w obyciu z ciężkimi karabinami maszynowymi (ckm). Trzonem plutonu mieli być podoficerowie i legioniści zasadniczej służby wojskowej, najlepiej po ukończonej szkole podoficerskiej i z zaliczonym kursem specjalizacyjnym. Oznaczało to, że na Westerplatte mogli trafić jedynie żołnierze po co najmniej rocznym pobycie w macierzystej jednostce wojskowej. Spośród poborowych wcielonych na wiosnę 1938 r. do 4. Pułku Piechoty Legionów wybrano najlepszych. To właśnie z nich sformowano pluton wartowniczy na Westerplatte, korzystając z poniższego klucza:

• 20 karabinowych ckm,
• 20 celowniczych ckm,
• 4 działonowych broni towarzyszących piechoty,
• 5 celowniczych broni towarzyszących piechoty,
• 7 żołnierzy obsługi broni towarzyszących piechoty,
• 3 telefonistów,
• 4 pionierów (saperów),
• 1 sanitariusza (będący także fryzjerem – o ile jest możliwe dobranie takiego żołnierza w pułku),
• 1 trębacza,
• 1 kucharza;

Łącznie 66 żołnierzy.

W wytycznych personalnych zasygnalizowano, że oficer wyznaczony na dowódcę plutonu powinien być kawalerem o bardzo dobrych kwalifikacjach służbowych i moralnych. Mianowany na to stanowisko por. Leon Pająk spełniał te wymagania, aczkolwiek w czasie służby na Westerplatte uzyskał zgodę na odstępstwo, aby zawrzeć związek małżeński. Zdążył to uczynić jeszcze przed wybuchem wojny – 30 lipca 1939 r.

Podoficerami również mieli być kawalerowie, jednak dopuszczano pewien procent żonatych. Było tak, ponieważ wybierano ich spośród starszych wiekiem, a więc bardziej doświadczonych, instruktorów szkół podoficerskich w danych pułkach. Żołnierze ci musieli się także charakteryzować bardzo dobrymi kwalifikacjami służbowymi i moralnymi, mieli być narodowości polskiej, niekarani sądowo i dyscyplinarnie za wykroczenia przeciwko dyscyplinie wojskowej i lojalności służbowej oraz mieli być wolni od nałogów i długów. Obowiązywało ich także przestrzeganie tajemnic służbowych oraz, jak to określono w rozkazie, „dobra prezencja”.

Szeregowcami plutonu wartowniczego na WST mogli natomiast zostać jedynie żołnierze niekarani sądownie, pewni politycznie, narodowości polskiej z województw centralnych lub południowo-wschodnich, o wzroście co najmniej 170 cm oraz mający przynajmniej jedną specjalizację wojskową w ramach broni piechoty.

W rozkazie Ministerstwa Spraw Wojskowych Departamentu Piechoty podkreślano także, że ze względu na charakter służby, przydział do plutonu wartowniczego na Westerplatte powinien być traktowany jako szczególne wyróżnienie – tak też odbierali go wytypowani oficerowie, podoficerowie i szeregowi udający się do Gdańska. W rozkazie dodatkowo zaznaczano, że z tego samego powodu na czas pełnienia całej półrocznej służby nie przewidywano udzielania urlopów.

W dalszej części rozkazu dookreślano np. kwestie dotyczące umundurowania, uzbrojenia i oporządzenia, w jakie mieli być wyposażeni żołnierze:

Kadra zawodowa: umundurowanie i oporządzenie polowe, kompletne (bez hełmów).

Podoficerowie i strzelcy zasadniczej służby wojskowej wyposaży oddział macierzysty w następujące przedmioty, mundury wyjściowe:

• rogatywka,
• płaszcz,
• pas główny,
• kurtka,
• spodnie,
• trzewiki,
• owijacze (lub owijki),
• bielizna,
• kuferek,

Podoficerowie i strzelcy zasadniczej służby wojskowej odchodzą bez broni.

Mundury podoficerów i strzelców zasadniczej służby wojskowej będą zdeponowane w Wojskowej Składnicy Tranzytowej, gdzie podczas pobytu otrzymują umundurowanie, uzbrojenie i wyekwipowanie staraniem Wojskowej Składnicy Tranzytowej.

Rozkaz o zatwierdzeniu organizacji plutonu wartowniczego został ogłoszony 10 marca 1939 r. przez dowódcę 2. Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach – płk. Jana Edwarda Dojan-Surówkę. W rozkazie wyszczególniono z imienia i nazwiska wszystkich oficerów i podoficerów, którzy obejmowali służbę na Westerplatte. Pozostawiono ustalone wcześniej harmonogramy prac i zajęć dla załogi. Zadbano jednak o uwzględnienie czasu na planowe rozbudowanie systemu obronnego WST. Żołnierzy zaznajomiono z regulaminami i instrukcjami dotyczącymi rodzajów broni używanych na Westerplatte, a także szczególnych sposobów walki-obrony w ramach piechoty WP.

Wyjątkowe okoliczności, w których dokonywano wiosennej zmiany, tj. zajęcie przez Niemcy okręgu Kłajpedy na Litwie, spowodowały, że cały proces rozciągnął się w czasie aż do początków kwietnia 1939 r. Nowoprzybyłych żołnierzy praktycznie z marszu informowano o szczególnych rozwiązaniach obronnych zastosowanych na terenie WST. Służba wartownicza, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, należała do wyjątkowo trudnych i wymagających. Dodatkowo, podsycane jeszcze, bardzo negatywne nastawienie opinii publicznej, której większość popierała rewizjonistyczne podeście Rzeszy Niemieckiej w Gdańsku, powodowało, że Westerplatte coraz wyraźniej stawało się wyspą w morzu niemieckiej ideologii narodowosocjalistycznej.