#AkcjaBurza Wybuch Powstania Warszawskiego #ArmiaKrajowaM2WŚ
1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie. Było ono największą operacją i kulminacją akcji „Burza”. Jego celem było wyzwolenie stolicy spod okupacji niemieckiej i przyjęcie nadciągającej Armii Czerwonej przez legalne władze Rzeczypospolitej w wolnej już Warszawie.
Plan akcji „Burza” opracowany przez kierownictwo walki podziemnej zakładał wybuch ogólnonarodowego powstania, we współdziałaniu z sojusznikami zachodnimi oraz z ZSRS, przeciw Niemcom. Ze względu na konieczność ochrony ludności cywilnej i dóbr kultury narodowej Warszawa nie miała być terenem działań wojennych. Niepowodzenie akcji we wschodniej części kraju, represje sowieckie wobec żołnierzy AK oraz szybkie przybliżanie się Armii Czerwonej do stolicy zmusiły jednak władze Polski podziemnej do zmiany decyzji. Komendant Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski „Bór” uznał, że powstający w Lublinie komunistyczny ośrodek władzy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla niepodległości Polski, a ostatnią szansę na jej odzyskanie widział w samodzielnym uwolnieniu Warszawy spod niemieckiego jarzma i objęciu władzy w stolicy przez legalne władze Rzeczypospolitej. Mimo doświadczeń z sowieckimi represjami wobec żołnierzy AK w Wilnie czy Lwowie uważano, że w imię obrony niepodległości przed Armią Czerwoną należy być gotowym na ofiary. Wierzono także, że wydarzenia z Kresów nie powtórzą się w stolicy – że ewentualne sowieckie działania represyjne spotkają się ze zdecydowanym sprzeciwem rządów Wielkiej Brytanii i USA. Nie bez znaczenia dla decyzji o rozpoczęciu powstania były również prowokacyjne apele nadawane w końcu lipca 1944 r. z Moskwy, które wzywały mieszkańców stolicy do rozpoczęcia spontanicznej walki z Niemcami. W kierownictwie polskiego podziemia rodziły one obawy, że komuniści, mimo braku większych sił i wpływów, z chwilą wkroczenia do Warszawy wystąpią zbrojnie przeciw Niemcom, by narzucić swoją władzę. Dodatkowo po trwającym blisko pięć lat terrorze niemieckim, w obliczu chaotycznej ewakuacji wojsk niemieckich i widocznej przegranej III Rzeszy ludność stolicy nie kryła swojej pogardy dla okupanta oraz ogromnej chęci walki i odwetu.
Galeria
Odwrót wojsk niemieckich przez Aleje Jerozolimskie w Warszawie. Koniec lipca 1944 r. (MIIWŚ)
Wycofujący się żołnierze niemieckich jednostek kolaboracyjnych. Lipiec 1944 r. (MIIWŚ)
Walki rozpoczęły się 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17.00. W pierwszych dniach inicjatywa należała do oddziałów powstańczych. Działania bojowe prowadzono w Śródmieściu, na Starym Mieście, Dolnym Mokotowie i Żoliborzu. Powstańcy opanowali duże części tych dzielnic. Nie zdołali jednak odbić z rąk niemieckich większości obiektów strategicznych. Niemcy utrzymali lotnisko, dworce, mosty na Wiśle oraz wiele innych ważnych obiektów infrastruktury wojskowej.
Galeria
Ulica Marszałkowska w Warszawie w czasie pierwszych dni powstania (MIIWŚ)
Pierwsza zbiórka oddziału powstańczego. Warszawa Wola, 1 sierpnia 1944 r. (MIIWŚ)
Patrol powstańczy na ul. Chłodnej w Warszawie (MIIWŚ)
Oddział powstańczy z bronią pochodzącą ze alianckich zrzutów lotniczych (MIIWŚ)
Powstańcy otrzymywali wyrazy wsparcia i sympatii ze strony mieszkańców stolicy. Cywilna ludność Warszawy pomagała w budowie barykad, tworzeniu służb sanitarnych czy zaopatrywaniu w żywność i wodę. Mieszkańcy zyskali nadzieję na odzyskanie niepodległości. Na budynkach wywieszano biało-czerwone flagi i godła państwowe, wydawano wolną prasę, działała powstańcza poczta.
Galeria
Ludność cywilna buduje barykadę. Warszawa, pierwsze dni sierpnia 1944 r. (MIIWŚ)
Harcerki-listonoszki poczty powstańczej (MIIWŚ)
Zaplanowana na kilka dni walka zbrojna zakończyła się po 63 dniach heroicznego boju Polaków z przeważającymi siłami wroga. Alianckie zrzuty lotnicze były zbyt ograniczone, aby wyrównać szanse z niemieckim uzbrojeniem. Oddziały Armii Czerwonej stojące na prawym brzegu Wisły nie udzieliły powstańcom pomocy, dając tym samym Niemcom przyzwolenie na stłumienie zrywu. W wyniku walk i mordów zginęło około 18 tys. uczestników powstania i ponad 150 tys. cywilów. Po kapitulacji stolica Polski została obrabowana. Większość budynków w centrum miasta wysadziły specjalne niemieckie jednostki saperskie.
Powstanie Warszawskie jest dla Polaków symbolem męstwa i wytrwałości w walce o niepodległość ojczyzny. W okresie PRL inspirowało ono do walki o wolność kolejne pokolenia zmagające się z komunistyczną opresją.
