4 lipca 1943 r. – rocznica tragicznej śmierci gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie gibraltarskiej

4 lipca corocznie wspominamy ofiary katastrofy gibraltarskiej, w tym gen. Władysława Sikorskiego, naczelnego wodza i premiera rządu Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie.

Tragiczne zdarzenie miało miejsce w trakcie powrotu gen. Sikorskiego z Bliskiego Wschodu, gdzie udał się już pod koniec maja 1943 r. Celem tego wyjazdu była inspekcja stacjonujących w Iraku jednostek Armii Polskiej dowodzonych przez gen. Władysława Andersa. Gen. Sikorski osobiście wizytując wojska, chciał również uspokoić narastający niepokój w szeregach żołnierzy, do których dotarła ujawniona przez Niemców informacja o sowieckiej zbrodni w Katyniu.

Podróż powrotna do Wielkiej Brytanii odbywała się samolotem LB-30 Liberator AL 523 z 511 Dywizjonu RAF jako przelot transportowy na trasie Kair-Lyneham z międzylądowaniem w Gibraltarze. Do miejsca międzylądowania samolot dotarł 3 lipca 1943 r. i już wieczorem następnego dnia był gotowy do dalszego lotu. Tuż po starcie, który odbył się 4 lipca 1943 r. o godzinie 23:07, samolot zaczął obniżać swój lot i runął do morza. Dotychczas nie udało się ustalić dokładnych przyczyn tej katastrofy. Wśród ofiar lotu byli m.in. członkowie sztabu towarzyszący generałowi Sikorskiemu, w tym szef Sztabu Naczelnego Wodza gen. bryg. Tadeusz Klimecki (widoczny na zdjęciu pierwszy z prawej; źródło – Narodowe Archiwum Cyfrowe) oraz szef III Oddziału Operacyjnego Sztabu Naczelnego Wodza płk. dypl. Andrzej Marecki.

Wyłowione z morza ciało gen. Sikorskiego z honorami zostało przetransportowane do Plymouth w Wielkiej Brytanii na pokładzie niszczyciela ORP „Orkan”. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Newark koło Nottingham. Dopiero po pięćdziesięciu latach szczątki gen. Sikorskiego przewieziono do Polski, gdzie 17 września 1993 r. z honorami zostały pochowane w krypcie na Wawelu.

Więcej o przedstawicielach rządu RP na uchodźstwie i dowódcach Polskich Sił Zbrojnych dowiecie się, odwiedzając wystawę główną Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.