38 lat temu zmarł Marian Rejewski, człowiek który złamał szyfr Enigmy

Marian Rejewski był jednym z czołowych polskich kryptologów i matematyków swojego pokolenia. W 1932 r., jako pracownik cywilny Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, złamał kod Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej. Przez następne lata, wraz ze swoimi współpracownikami, Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim, doskonalił sposoby odczytywania depesz sił zbrojnych III Rzeszy. Dziś jego dokonania uznaje się za jeden z największych wkładów Polski w zwycięstwo nad Niemcami w II wojnie światowej. 

Marian Rejewski, urodzony w Bydgoszczy w 1905 r. Od młodych lat przejawiał zamiłowanie do przedmiotów ścisłych. Na krótko przed zakończeniu studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim, w 1929 r., odbył kurs kryptologiczny, zorganizowany przez polski wywiad wojskowy. Rok później rozpoczął pracę dla Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego, podczas której dokonał swojego największego odkrycia. Wynalezione przez Rejewskiego i jego współpracowników rozwiązania kryptologiczne pozwoliły na odczytywanie nawet 75% niemieckich depesz.

Po wybuchu wojny polscy kryptolodzy zostali ewakuowani do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuowali swoją działalność. Jednakże w wyniku decyzji politycznych zostali odsunięci od dalszych prac nad Enigmą. 

Marian Rejewski wrócił do rodziny w Polsce w 1946 r. Komunistyczne władze nie pozwoliły mu jednak na pracę w zawodzie. Był również inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Jego przełomowy wkład w złamanie kodu Enigmy przez lata pozostawał nieznany. Dopiero pod koniec życia doczekał należnej mu sławy. Zmarł 13 lutego 1980 r. 

Fot. Marian Rejewski w mundurze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, 1943–1946. (MIIWS)