Zarys Koncepcji Programowej
Westerplatte należy do najbardziej charakterystycznych i zarazem najbardziej rozpoznawalnych miejsc chwały i sławy oręża polskiego. Pole bitwy na Westerplatte jest symbolem, pomnikiem historii posiadającym szczególną, utrwaloną i ugruntowaną w świadomości całego narodu polskiego wartość historyczną. Teren Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte jednoznacznie kojarzy się wszystkim Polakom z bohaterstwem i nieustępliwością w walce z niemieckim najeźdźcą.
Najważniejszymi płaszczyznami odniesienia, wokół których będzie budowana główna narracja historyczna Muzeum to:
- Dzieje Westerplatte w latach 1919 – 1939. Za datę otwierającą historię polskich zmagań o półwysep przyjęto rozpoczęcie starań, przez Delegata Generalnego Ministerstwa Aprowizacji Mieczysława Jałowieckiego i wykupienie z rąk niemieckich gruntów w Wolnym Mieście Gdańsku. Jako datę końcową przyjęto zakończenie walk i kapitulację WST.
- Wojenne i powojenne losy obrońców WST na Westerplatte, które ukażą, jak skomplikowane i trudne, dla żołnierzy Westerplatte, były lata spędzone w obozach jenieckich a następnie funkcjonowanie w nowej, komunistycznej rzeczywistości.
- Uzbrojenie i wyposażenie Wojska Polskiego w latach 1918-1939, ze szczególnym uwzględnieniem różnego rodzaju materiału wojennego znajdującego się na terenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
- Historia Westerplatte wpisana szerzej w geopolityczne uwarunkowania funkcjonowania odrodzonej, niepodległej Rzeczpospolitej, jako przykład dążenia do uniezależnienie się od państw ościennych.
Wokół wyżej wspomnianych, charakterystycznych punktów odniesienia budowana będzie narracja Muzeum, które swoim istnieniem odnosić się będzie do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Aby można było zrealizować program Muzeum, zakłada się powstanie kilku płaszczyzn, które współistniejąc zapewnią realizację celów i zadań, przyjętych przez Muzeum.
Połączenie funkcji muzealno-kommemoratywnych z informacyjno-edukacyjnymi i rekreacyjno-parkowymi pozwoli na kompleksowe działanie Muzeum, które podejmując działania w zakresie badań naukowych, edukacji, kultury, sztuki oraz wydarzeń plenerowych zapełniając tym samym pustą przestrzeń na Westerplatte.
Wśród najważniejszych obszarów działalności Muzeum należy zwrócić szczególną uwagę na zabytki architektury militarnej (istniejące, ruiny oraz odkryte fragmenty), które swym istnieniem opisują fizyczną - namacalną płaszczyznę Muzeum. Zabytki architektoniczne pozostałe po bohaterskiej obronie przed agresja niemiecką stanowić będą świadectwo przeszłości. Świadectwem współczesnej płaszczyzny fizycznej (przy pełnej świadomości, że nie dysponujemy obecnie żadnym fragmentem) będą zrekonstruowane całkowicie bądź częściowo odtworzone budynki oraz zrewitalizowany teren Westerplatte. Płaszczyzna fizyczna złożona z zachowanych zabudowań o wybitnym znaczeniu historycznym i randze zabytku wraz z odtworzonymi lub uwidocznionymi obiektami wpisywać się będzie w krajobraz Westerplatte, który połączy przeszłość ze współczesnością i przyszłością. Zgodnie z koncepcją rewaloryzacji terenu Westerplatte zakłada się m.in.: uczytelnienie elementów architektonicznych dawnej WST w formie odkrywek archeologicznych, zakonserwowanych lub uzupełnionych fundamentów, uczytelnionych lub odtworzonych częściowo – tam gdzie jest to możliwe – form ziemnych i poddanych renowacji obiektów murowanych.
Płaszczyzna fizyczna Muzeum stanowić będzie podbudowę dla tworzonej płaszczyzny informacyjno-edukacyjnej, której głównymi zadaniami będzie edukacja, działalność naukowo-badawcza, popularyzacja historii oraz pozyskiwanie zbiorów. Funkcjonowanie sfery informacyjno-edukacyjnej będzie orientować się na zasadniczym celu, jakim będzie przedstawienie dziejów Westerplatte i służących tam żołnierzy, na szerokim tle historycznym, społecznym, gospodarczym i militarnym, w odniesieniu do dziejów II Rzeczpospolitej. Muzeum będzie również pełnić rolę ośrodka edukacyjnego, który zajmować się będzie upowszechnianiem historii Polski, przede wszystkim jej szczególnym miejscem podczas II wojny światowej. Muzeum będzie również centrum upowszechniania tradycji niepodległościowych, patriotycznych i obywatelskich.
Na styku działania wyżej wymienionych płaszczyzn funkcjonowania Muzeum powstanie sfera społeczna, która umożliwi organizację konferencji, warsztatów, spotkań, wykładów oraz debat. Będzie to obszar otwarty, w którym miejsce znajdą zarówno zawodowi historycy, pasjonaci historii, uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz turyści, którzy coraz chętniej odwiedzający miejsca związane z historią Polski.
