Zapadł prawomocny wyrok w procesie dotyczącym zmian na wystawie głównej
17 kwietnia 2023 r. zapadł prawomocny wyrok w procesie dotyczącym zmian wprowadzonych na wystawie głównej w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Decyzją Sądu Apelacyjnego w Warszawie apelacja Powodów została oddalona w całości.
Sąd uwzględnił natomiast w części apelację Muzeum. Sąd uznał, że wymienione zmiany i uzupełnienia wystawy głównej, które były kwestionowane przez Powodów, nie są bezprawne i nie ma podstaw do ich usunięcia.
Przypomnijmy, że Powodowie żądali, aby z wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku usunąć:
- portret o. Maksymiliana Marii Kolbego wraz ze stanowiskiem multimedialnym poświęconym jego postaci;
- portret Witolda Pileckiego wraz ze stanowiskiem multimedialnym dotyczącym jego postaci;
- ekspozytor poświęcony Marianowi Rejewskiemu, polskiemu kryptologowi, który w grudniu 1932 r. złamał szyfr „Enigmy”;
- zdjęcie rodziny Ulmów wraz ze stanowiskiem multimedialnym „Polacy ratujący Żydów”;
- zdjęcie powstańców warszawskich składających przysięgę wojskową;
- maskę pośmiertną bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego (ofiary KL Dachau) wraz z ekspozytorem poświęconym kaźni duchowieństwa w obozach koncentracyjnych;
- eksponat w postaci Spisu pomordowanych Polaków w KL Dachau sporządzonego w 1946 r. przez zespół ks. Edmunda Charta (więźnia Dachau);
- polską flagę narodową ocalonej w okupowanym przez Sowietów Lwowie i przywrócenie w jej miejsce makaty przedstawiającej powitanie przez mniejszość białoruską Armii Czerwonej wkraczającej na ziemie polskie po 17 wrześnie 1939 r. (tj. eksponatu, który musiał zostać zwrócony właścicielowi z powodu upłynięcia terminu wypożyczenia uzgodnionego przez poprzednią Dyrekcję);
- ekspozytor poświęcony mjr. Henrykowi Dobrzańskiemu „Hubalowi”;
- eksponat – rewolwer nagant – ilustrującego typ broni, z której w latach 1937-1938 stalinowscy kaci mordowali mniejszości narodowe w Związku Sowieckim, w tym w ramach operacji antypolskiej, mniejszość narodową polską i przywrócenie zamiast tego eksponatu gry planszowej pt. „Plan Pięcioletni”;
- eksponat w postaci rysunku Matki Boskiej i fragmentu pasiaka z numerem obozowym wykonanych po wojnie przez więźnia KL Mauthausen w trakcie terapii mającej pomóc mu w uwolnieniu się od psychicznego uwięzienia w obozowym koszmarze;
- tablice: Piętno wojny (dot. psychicznego i fizycznego okaleczenia ludzi przez wojnę), Związek Sowiecki. Komunistyczne państwo masowego terroru oraz Operacja (anty)polska NKWD 1937-1938. Sowieckie ludobójstwo na Polakach;
- w sekcji poświęconej partyzantkom nowych fragmentów treści umieszczonych we wprowadzeniach do tematyki partyzantki sowieckiej, polskiej, francuskiej i jugosłowiańskiej.
Powodowie domagali się także: przywrócenia pierwotnej formy scenograficznej wystawy w części poświęconej Polskiemu Państwu Podziemnemu, tak głęboko konspirujących część przestrzeni, że widz nie dostrzegał fragmentu poświęconego Irenie Sendlerowej, a także przeniesienia eksponatów dotyczących kpt. Antoniego Kasztelana w pierwotne miejsce ich prezentacji, czyli do gabloty z eksponatami dotyczącymi Rudolfa Spannera, czemu sprzeciwiała się rodzina Kpt. Kasztelana.
W trakcie zorganizowanej konferencji prasowej do wyroku odniósł się Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt, mówiąc:
Okoliczność, która nas sprowadza tutaj, jest bardzo istotna dla funkcjonowania i wypełniania misji postawionej przez społeczeństwo przed Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. (…) Zmiany wprowadzone w naszym Muzeum w 2018r. , co do swego charakteru, formy i treści przekazu, były i są zgodne z polskim prawem. Nie nastąpiło tutaj naruszenie praw autorskich (…).Dzięki tej decyzji kilkanaście zmian będzie nadal dostępnych na wystawie głównej, a do tych zmian należą również informacje i przekaz na temat poświęcenia i tragedii Żydów oraz rodziny Ulmów, zamordowanych w Markowej w marcu 1944r.(…) Wzmocniona opowieść o ludzkim losie nadal może być prezentowana na terenie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Głos zabrał również Zastępca Dyrektora ds. Naukowych i Szef zespołu ds. ewaluacji wystawy głównej w latach 2017-2018 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku - dr Marek Szymaniak, który podsumował:
Jest to nasz wielki, wspólny, nie tylko muzealny, ale ogólnopolski sukces, związany z możliwością prowadzenia naszej misji w takim wymiarze, na jakie to muzeum zasługuje. (…) Podziękowania pragniemy złożyć również ówczesnemu dyrektorowi Muzeum II Wojny Światowej Prezesowi Instytutu Pamięci Narodowej dr. Karolowi Nawrockiemu, który dał impuls do podjęcia się tej pracy.
