"ZAGŁADA POLSKICH KRESÓW. Agresja sowiecka 1939” - konferencja popularnonaukowa w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku wraz z Domem Kresy w Gdańsku zorganizowało 13 września br. konferencję popularnonaukową "ZAGŁADA POLSKICH KRESÓW. Agresja sowiecka 1939”. W trakcie wydarzenia można było zobaczyć film „Krew na bruku. Grodno 1939” oraz wysłuchać czterech wykładów.

Gości przybyłych do sali kinowej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przywitał Michał Rzepiak, społeczny koordynator inicjatywy Dom Kresy w Gdańsku, będącej przedsięwzięciem pomorskiego oddziału Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”:

Z przyczyn oczywistych nie wyobrażaliśmy sobie innego miejsca na tę konferencje niż Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Bardzo dziękujemy Muzeum, że jest organizatorem naszego spotkania i że możemy tutaj wspólnie być.

Konferencja została zorganizowana pod Patronatem Honorowym Wojewody Pomorskiego. Ważne słowa Dariusza Drelicha skierowane do uczestników wydarzenia odczytał Tomasz Gieszcz, Dyrektor Biura Wojewody:

Czuję się zaszczycony, że mogę patronować konferencji poświęconej tak ważnemu, a zarazem symbolicznemu wydarzeniu w historii naszej Ojczyzny. Spotykamy się, by wysłuchać referatów poświęconych końcu istnienia – mówiąc metaforycznie – naszego raju, za jaki przez wieki uważaliśmy Kresy. Myśląc i mówiąc o Kresach mamy w pamięci wizerunek tej ziemi, utrwalany w kanonicznych dla naszej tożsamości powieściach Elizy Orzeszkowej i Henryka Sienkiewicza. Kresy były także świadkami wydarzeń, które miały wpływ  historię całej Europy. Niedawno w Muzeum II Wojny Światowej uczestniczyliśmy w konferencji poświęconej układowi Ribbentrop-Mołotow. Podpisy dwóch diabłów  sprawiły, że los Kresów stał się przesądzony. W wyniku tragicznych dla nas wydarzeń kresowe ziemie stały się naszym rajem utraconym. Dziękuję Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i organizatorom konferencji za pielęgnowanie tej pamięci i za popularyzację historii dotyczącej zagłady polskich Kresów. Mamy obowiązek mówić o tych faktach, nieustannie przypominać jak totalitarne ideologie mogą niszczyć to, co w życiu innych narodów najcenniejsze.

Do Kresów jako raju utraconego nawiązał również dr Tomasz Szturo, Zastępca Dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku ds. edukacji i zbiorów:

Nie ukrywajmy, że Kresy w naszej kulturze, w naszej tradycji są często mitologizowane, przedstawiane jako rodzaj arkadii – bo też i coś w nich bardzo wyjątkowego było. Kresy i takie miasta jak Wilno czy Lwów sprawiły, że I i później II Rzeczpospolita były wyjątkowe w skali świata. Dzisiaj dużo i często mówi się o tolerancji, współistnieniu – dzisiaj cały świat może uczyć się na gotowych wzorcach. To właśnie na Kresach dawaliśmy przykład na czym polega wielokulturowość, wieloetniczność, szacunek dla innej kultury oraz wspólnoty. Wszystko oczywiście oparte na jednym określonym kośćcu: wierności Najjaśniejszej Rzeczypospolitej i tych wartościach, które skupiały się wokół religii katolickiej – mimo świetnych relacji czy to z prawosławiem, czy to z judaizmem. 17 września 1939 roku odebrano nam fizycznie pewną przestrzeń, ale dzięki takim inicjatywom jak ta konferencja, przywracamy i ocalamy to, co jest najważniejsze, czyli te wartości i duchowość. Kresy to również niezwykłe umiłowanie wolności, ale wolności rozumianej tak, jak wierność pewnym zasadom.

Następnie przybyli goście zobaczyli film Krew na bruku. Grodno 1939. Fabularyzowany dokument przedstawia historię obrony polskiego Grodna przed agresją sowiecką we wrześniu 1939 roku. Po projekcji przedstawione zostały następujące wykłady:

• Siła złego na jednego, czyli rzecz o agresji Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 roku - prof. dr hab. Czesław Grzelak, historyk wojskowości, Warszawa)
• Mniejszości narodowe na Kresach Wschodnich w obliczu agresji sowieckiej - prof. dr hab. Marek Wierzbicki, Instytut Pamięci Narodowej w Radomiu)
• Marynarze na kresowych frontach - Aleksander Gosk, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni)
• Czarne krzyże na Kresach. Działania zbrojne Niemiec na Ziemiach Wschodnich Rzeczypospolitej we wrześniu 1939 roku - Tomasz Kuba Kozłowski, Dom Spotkań z Historią w Warszawie)

Konferencja zakończyła się dyskusją moderowaną przez dr. hab. Piotra Niwińskiego (Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku) oraz podsumowaniem obrad przez Michała Rzepiaka (Dom Kresy w Gdańsku, Stowarzyszenie „Wspólnota Polski”).

Patronat honorowy nad konferencją objął Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich.

Partnerami konferencji byli: IPN Odział Gdańsk, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni i Dom Spotkań z Historią w Warszawie.

Patroni medialni: TVP3 Gdańsk i Radio Gdańsk.