Wyzwolenie KL Auschwitz

27 stycznia 1945 roku, na teren KL Auschwitz-Birkenau, wkroczyli żołnierze 60. Armii I Frontu Ukraińskiego. W obozie macierzystym, Birkenau i Monowitz, wyzwolenia doczekało około 7 tys. więźniów. Wśród nich znajdowało się prawie 500 dzieci, w tym ponad 60 urodzonych w obozie.

Już w drugiej połowie 1944 roku, na skutek zbliżania się frontu do niemieckiego obozu śmierci Auschwitz, władze SS rozpoczęły zacieranie śladów swoich zbrodni. Niszczono dowody, a także stopniowo „ewakuowano” więźniów. Do ostatecznej likwidacji obozu przystąpiono w styczniu 1945 roku. Z KL Auschwitz i jego podobozów wyprowadzono wówczas około 56 tys. więźniów.
 
Część chorych i wycieńczonych fizycznie osób pozostawiono na terenie kompleksu obozowego. Wielu z nich, w związku z dokonywanymi przez esesmanów egzekucjami, było przekonanych, że nie doczeka wyzwolenia. Po przełamaniu oporu cofających się oddziałów niemieckich, 27 stycznia 1945 roku, żołnierze sowieccy weszli na teren KL Auschwitz. Tak moment oswobodzenia wspominał więzień Jakub Wolman:

Weszło trzech zwiadowców sowieckich w białych, ochronnych płaszczach, bo przecież była zima. Wyglądali jak jakieś duchy. Trudno opisać ich twarze. Na ich widok z bloków zaczęli wychodzić chorzy, zawinięci w koce. Osoby będące w dobrym stanie fizycznym niezwłocznie opuszczały obóz i wracały do swoich domów. Pozostali znaleźli się pod opieką sowieckich lekarzy, sanitariuszy, mieszkańców Oświęcimia i Polskiego Czerwonego Krzyża.

W niemieckim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau więziono i mordowano obywateli niemal wszystkich krajów okupowanej przez Niemców Europy. Większość z nich stanowili Żydzi. Według szacunkowych danych osadzono w nim ok. 140-150 tys. Polaków, z których blisko połowa zginęła.

1 listopada 2005 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holocaustu.