#WojennyDzień 04/07 - 80. rocznica śmierci gen. Władysława Sikorskiego
4 lipca 1943 r. gen. Władysław Sikorski, premier rządu RP na uchodźstwie i Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, zginął w katastrofie lotniczej na Gibraltarze. Powołana przez Brytyjczyków komisja badająca przyczyny wypadku wykluczyła zamach, podając obowiązującą do dziś wersję o technicznej usterce samolotu.
Generał Władysław Sikorski był wiodącą postacią polskiej polityki w trakcie II wojny światowej. W czerwcu 1943 r. przeprowadzał inspekcję Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie. Droga powrotna do Londynu, siedziby polskiego rządu, wiodła przez Gibraltar. Kilkanaście sekund po starcie amerykańskiego liberatora B-24 numer AL. 523, o godz. 23.06 czasu lokalnego, maszyna uderzyła o taflę wody. Jak podano później, stało się to w wyniku zablokowania steru wysokości. W katastrofie zginęło 16 uczestników lotu, uratował się jedynie czeski pilot Eduard Prchal. Niektórych ciał nigdy nie odnaleziono.
Niemal od razu rozpowszechniła się plotka mówiąca o zamachu dokonanym przez Brytyjczyków i Sowietów. Była ona inspirowana i rozpowszechniania przez Niemców, m.in. za sprawą ówczesnej prasy wydawanej na ziemiach okupowanej Polski. Teoria dotycząca zamachu nie znalazła jednak potwierdzenia. Natomiast prawdziwość wersji brytyjskiej komisji dowiodły badania szczątków gen. Sikorskiego, przeprowadzone w 2008 r. przez Instytut Pamięci Narodowej. Zgon nastąpił w wyniku obrażeń wielonarządowych, typowych dla ofiar katastrof w ruchu komunikacyjnym. Katastrofa sprzed 80 lat mimo wszystko wciąż wzbudza kontrowersje. Teorie spiskowe utrzymują się do dziś, podsycane m.in. ukrywaniem przez stronę brytyjską archiwaliów poświęconych katastrofie.
Fot. Podróż gen. Władysława Sikorskiego na Bliski Wschód w celu przeprowadzenia inspekcji Armii Polskiej. Od lewej stoją: minister spraw zagranicznych RP Tadeusz Romer, gen. Władysław Sikorski, dowódca Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie gen. Władysław Anders, szef sztabu Naczelnego Wodza gen. Tadeusz Klimecki. 1943 r. (Narodowe Archiwum Cyfrowe)
