#WGdańskuSłużyliPolsce - Działalność społeczno-kulturalna Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku

Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku aktywnie korzystali z przysługujących im praw. Dozwolona była działalność licznych stowarzyszeń o charakterze społecznym, sportowym i kulturalnym, funkcjonowały polskie placówki oświatowe, wydawano też gazety w języku polskim.

Szkolnictwo polskie w WMG zorganizowano w sposób dwojaki. Za sprawą Gdańskiej Macierzy Szkolnej działała sieć prywatnych placówek oświatowych: ochronek (przedszkoli), szkół powszechnych oraz średnich, wśród których największe znaczenie miało Gimnazjum Polskie, kształcące młodzież na poziomie maturalnym. Równolegle działały klasy i samodzielne szkoły publiczne, tzw. senackie, do których założenia oraz utrzymania zobligowano władze WMG, zdominowane przez Niemców.

Obok szkolnictwa funkcjonowały polskie ośrodki kulturalne, które aktywizowały Polaków w duchu patriotycznym. Różne chóry i zespoły muzyczne, jak również towarzystwa ludowe, powstające we wszystkich częściach WMG, krzewiły język i kulturę polską wszędzie tam, gdzie tliło się ognisko polskości. Działało polskie harcerstwo, a sporym zainteresowaniem cieszyły się zespoły sportowe na czele z Gedanią. Wielkim orędownikiem podejmowania tego typu inicjatyw był nestor gdańskich Polaków, Józef Czyżewski.

Jeszcze w czasach niemieckich, pod koniec XIX w. był on współzałożycielem „Gazety Gdańskiej”. Był to polski organ prasowy oddziałujący na Gdańsk i Kaszuby. Po powstaniu WMG gazeta stała się głównym nośnikiem informacyjno-opiniotwórczym dla gdańskich Polaków. Wśród osób związanych z pismem wymienić należy jego redaktorów: Władysława Cieszyńskiego i Wilhelma Grimsmanna. Swoje wydawnictwa prasowe posiadały również stowarzyszenia, np. Związek Polaków wydawał „Straż Gdańską”.

Poznaj naszą wystawę plenerową „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku”, która znajduje się na placu przed Muzeum II Wojny Światowej i jest dostępna dla zwiedzających do końca lutego 2021 r.