Wernisaż Wystawy „Ramię krzep – Ojczyźnie służ”. Historia Sokolstwa Polskiego w Ameryce | Relacja
Dziś, 29 września 2023 roku, w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbył się wernisaż wystawy czasowej „Ramię krzep – Ojczyźnie służ”. Historia Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Na ekspozycji zaprezentowano najcenniejsze archiwalia z kolekcji Sokolstwa Polskiego w Ameryce, pozyskane do zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej w 2019 r. w ramach projektu Archiwum Pełne Pamięci.
Jako pierwszy do zebranych gości zwrócił się zastępca dyrektora ds. naukowych Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – dr Marek Szymaniak:
Jestem zaszczycony móc gościć tak piękną wystawę, wystawę traktującą o tak ważnym wątku kształtowania polskiej niepodległości przez patriotów, których los z różnych względów, w różnych okolicznościach rzucił na obcą ziemię. Na tej ziemi nasi rodacy zbudowali organizację, która przez dziesięciolecia budowała postawy patriotyczne, które z jednej strony dawały nadzieję, w pierwszym okresie sokolstwa, na odzyskanie niepodległości oraz wspieranie jej i budowanie w rzeczywistości już odzyskanej.
Kolejno głos zabrał zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – dr Mateusz Szpytma:
Dla mnie osobiście ta wystawa jest wystawą o miłości do Polski. Gdy popatrzymy na te wszystkie artefakty zgromadzone, to zobaczymy, że Ci młodzi ludzie wyjechali tak daleko od Polski – cały czas tę Polskę mieli w sercu i naprawdę ją kochali. Ta miłość była przekazywana z pokolenia na pokolenie, bo działalność sokolstwa to nie tylko deklaracje polskości, to nie tylko składki, to nie tylko zbieranie środków na broń np. bombowce służące podczas II wojny światowej, ale także bardzo często była to ofiara z życia.
Gościem specjalnym wydarzania był prezes Sokolstwa Polskiego w Ameryce Timothy L. Kuzma. W swoim wystąpieniu zaznaczył, że jest pod ogromnym wrażeniem, z jakim wielkim szacunkiem i opieką spotkały się przekazane archiwa i pamiątki. Podczas swojej przemowy wspomniał również początki organizacji oraz określił jej dzisiejsze cele oraz działania. Na koniec podziękował wszystkim zaangażowanym w przygotowanie i powstanie wystawy, która opowiada wyjątkową historię Sokolstwa Polskiego w Ameryce.
Na koniec przemówiła dyrektor Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Marzena Kruk:
Na tej wystawie opowiemy o historii tych wspaniałych ludzi, którzy zawsze wtedy kiedy ojczyzna ich potrzebowała, byli gotowi i odpowiadali na jej wezwanie. Odpowiedzieli w latach I wojny światowej, II wojny światowej, czy wtedy kiedy Solidarność i inne organizacje walczyły o odzyskanie przez Polskę niepodległości. Oni też wspierali i pomagali, zawsze wtedy kiedy Polska była w potrzebie. Oni przychodzili jej z pomocą. I jestem przekonana, że i dziś, gdyby była taka potrzeba (…) zawsze możemy na naszych przyjaciół liczyć.
Po oficjalnych przemówieniach uczestnicy wydarzenia mieli okazję zobaczyć pokaz filmowy z muzyką na żywo. Przedstawiono fabularyzowany dokument pt. „Dla Ojczyzny Chwały” w reżyserii Franciszka Kłosowicza, który został zrealizowany z okazji 15-lecia przeprowadzenia wśród amerykańskiej Polonii rekrutacji do Armii Polskiej we Francji. Kolejno nastąpiło kuratorskie oprowadzanie po wystawie. Na ekspozycji – zaprojektowanej w formie symbolicznych sokolich gniazd – zebrani goście mogli zobaczyć ponad czterysta unikalnych eksponatów. Wśród nich znalazły się m.in.: list przewodniczącej Polskiego Białego Krzyża Heleny Paderewskiej do wybitnej działaczki polonijnej Agnieszki Wisły czy „Memoriał do cywilizowanych narodów świata w sprawie Polski” przekazany przez Związek Sokołów Polskich w Ameryce na początku 1915 r. prezydentowi Stanów Zjednoczonych Woodrowowi Wilsonowi oraz wszystkim ambasadorom rezydującym w Waszyngtonie.
Ekspozycja, która została zaprezentowana w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest rozszerzoną wersją wystawy pt. „Ramię krzep – Ojczyźnie służ”. 135. rocznica powstania Sokolstwa Polskiego w Ameryce, prezentowanej od września 2022 r. do końca marca roku bieżącego w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce. Została ona rozbudowana i uzupełniona o moduły przybliżające historię i prace Sokoła Polskiego w Ameryce: początki i organizację związku, jego militaryzację i czyn zbrojny podczas I wojny światowej, promowanie rozwoju fizycznego, działalność podczas II wojny światowej oraz podtrzymywanie łączności z Polską. Odwiedzający mogli zobaczyć niepokazywane wcześniej mundury oraz artefakty sportowe.
Ekspozycja jest dostępna dla zwiedzających do 7 stycznia 2024 r. Jest bezpłatna i znajduje się w sali wystaw czasowych na poziomie -3.
Organizatorzy: Instytut Pamięci Narodowej, Polish Falcons of America, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Partnerzy: Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie.
Patroni medialni: Telewizja Polska SA – Oddział w Gdańsku, Radio Gdańsk.
Projekt wystawy: 7muz.pl.
