Werdykt Jury konkursu architektonicznego na budynek Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

Ogłoszenie wyników międzynarodowego konkursu architektonicznego na koncepcję budynku Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbyło się 1 września br. w auli Politechniki Gdańskiej. Na ogłoszeniu wyników obecni byli członkowie sądu konkursowego: Wiesław Bielawski - przewodniczący,Grzegorz Buczek – sędzia recenzent, Wiesław Czabański – sędzia recenzent, Wojciech Duda, George Ferguson, Wiesław Gruszkowski, Daniel Libeskind, Jack Lohman, Andrzej Pągowski, Hans Stimmann.Gośćmi tego wydarzenia byli: Prezes Rady Ministrów Donald Tusk, minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, prezydent miasta Gdańska Paweł Adamowicz oraz prof. Norman Davies.

Werdykt Jury: 
I Nagroda 80.000 Euro - praca nr 117- numer identyfikacyjny 84171358- 92 pkt – Studio Architektoniczne „Kwadrat”, Gdynia, Polska. 
II Nagroda 50.000 Euro - praca nr 125- numer identyfikacyjny 11092109- 79 pkt – Piotr Płaskowicki & Partnerzy Architekci, Warszawa, Polska. 
III Nagroda 30.000 Euro - praca nr 21- numer identyfikacyjny 02122001- 75 pkt – BETAPLAN S.A., Ateny, Grecja.

Wyróżnienia regulaminowe: 
I Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 11- numer identyfikacyjny 10021002- 70 pkt - Ad Artis Emerla Jagiełłowicz Wojda Spółka Jawna, Kraków; Polska. 
II Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 31- numer identyfikacyjny 81100611 - 68 pkt - „DIZARH” Ltd., Warna, Bułgaria. 
III Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 36- numer identyfikacyjny 34179025 - 65 pkt - Selim Velioglu, Istanbuł, Turcja. 
IV Wyróżnienie 10.000 Euro - praca nr 124- numer identyfikacyjny 74745847- 64 pkt – „Domino” Grupa Architektoniczna Wojciech Dunaj – Szczecin, Polska.

Jury zadecydowało też o przyznaniu 8 wyróżnień honorowych pracom o następujących numerach: - nr 1- numer identyfikacyjny 58571012 – Max Rieder Ziviltechniker GMBH & Architekt Wagner ZT GMBH, Wiedeń; Austria.

- nr 26- numer identyfikacyjny 02041970; Perumal Pedavoli PTY LTD, Sydney; Australia.

- nr 32- numer identyfikacyjny 30118600; Kimmel Eshkolot Architects Ltd., Tel Aviv; Izrael.

- nr 49- numer identyfikacyjny 24072009; Hago-Architekci, Gdynia; Polska.

- nr 50- numer identyfikacyjny 20090629; PPW Fort, sp. z o.o.; Gdańsk; Polska.

- nr 51- numer identyfikacyjny 01747677; Partnerstwo Art. Rays, Sofia; Bułgaria.

- nr 76- numer identyfikacyjny 19390445; Spółka Projektēšanas birojs ARHIS; Ryga; Łotwa.

- nr 78- numer identyfikacyjny 10041004; JKMM Architects; Helsinki; Finlandia.

Uzasadnienia Sądu konkursowego oraz opinie o pracach nagrodzonych:

I nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY NR 117, numer identyfikacyjny 84171358.

Projekt wybrany w konkursie architektonicznym według członków Sądu Konkursowego dostaje już na wstępie szansę stania się jednym z elementów Śródmieścia Gdańska. W naszym mniemaniu spełnia wszelkie warunki, by w przyszłości stać się wyszukanym symbolem na miarę Zbrojowni, Kościoła Mariackiego, czy Żurawia.

Ogromny budynek taktownie wpisuje się w otoczenie dając szansę na zostanie ikoną otoczoną ważnymi dla Gdańska elementami historycznymi. Zaproponowane przez autorów minimalne środki architektoniczne z wielką gracją łączą historyczny teren z nowoczesną ideą budynku. Nowatorski, wielki projekt wykorzystuje niepowtarzalną atmosferę miasta i przekształca ją w nowoczesny sposób. Kolor i faktura zaproponowane w projekcie wpisują się z wielką łatwością w koloryt Gdańska tworząc muzeum na miarę 21 wieku.

Projekt przedstawia olbrzymi budynek, który łączy w sobie różnorodne cele. Dynamiczny, o wielkiej skali, posiada charakter rzeźby kreowanej przez odwiedzających. Wyrasta symbolicznie z ziemi, prowadzony poprzez światło, odważny, prosty i nagi, symbolicznie umieszczony w geometrii stoczni, łączy ziemie – jej mrok, chłód, odcisk Przeszłości, z niebem – nadzieją, świeżością i Przyszłością. Genialny projekt łączy racjonalną wizję budynku użytkowego z bogactwem historii. Wybrzmiewa w pełni, opowiadając trudną dla wielu pokoleń historię, o której nie wolno zapomnieć. Atrakcyjny budynek kumuluje w sobie emocje, pokazuje grozę wojny nie odbierając nam nadziei. Nie zamyka interpretatorów w mrokach trudnego tematu.

Elegancki pawilon, razem z obeliskiem, wciska się w ziemię, uderza światłem tworząc symbol katastrofy i pozostałej po niej nadziei. Budynek, niczym Feniks, wznosi się z ziemi, jej prochów, ku niebu. Budynek z łatwością zapisze się w pamięci odwiedzających, stanie się przeżyciem, nie tylko przez swoje wnętrze, ale i wpłynie również przez swój wygląd. Stanie się ważnym, miejscem na mapie Gdańska, genialnie skomponowanym w przestrzeni.

Dobrze zorganizowany, nowoczesny budynek łączy w sobie ogrom funkcji, jest ogromną przestrzenią dla stałych wystaw, jednocześnie otwierając się na nowe, przyszłe wystawy. Staje się atrakcją dla turystów oraz mieszkańców Trójmiasta. Zaprojektowana wieża spełnia olbrzymią rolę w patrzeniu na Gdańsk, jako całość, daje widzom świeże spojrzenie, które podkreśli walory Muzeum, jako punktu widokowego.

Muzeum, jako przestrzeń publiczna, posiada możliwość stania się miejscem spotkań dla rodzin, turystów i znajomych, gotowy przyjąć dziesiątki samochodów, łączy w sobie genialny koncept z funkcjonalnością.

Ten wyjątkowy projekt Muzeum II Wojny Światowej, stanie się wielką atrakcją, która zawierać będzie ważną dla ludzkości historię i stanie się ponadczasowym symbolem wpisanym w serca Gdańszczan, Polaków i Europejczyków.

II nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY NR 125, numer identyfikacyjny 11092109.

W tej pracy przemyślana historyczna narracja: „miasta a wojna – teraźniejszość i przyszłość” została znakomicie ujęta w lapidarne, symboliczne ale też funkcjonalne formy. Klarowny pomysł – czytelny przekaz – otwarte, atrakcyjne muzeum to mocny, aczkolwiek nieco dosłowny łącznik pomiędzy historycznym i rozwijającym się XXI. wiecznym Gdańskiem. Strategia, na której opiera się praca jest bardzo czytelna i dobrze uporządkowana – posługując się opowieścią o zniszczeniach wojennych i odrodzeniu. Znajduje ona wyraz w dwóch, bardzo wyrazistych elementach, rozdzielonych przecinającym obiekt ciągiem, biegnącym wzdłuż osi przedwojennej ulicy Grosse Gasse. Filozofia przyjęta przez autora projektu bazuje na postmodernistycznym przedstawieniu zniszczeń i cierpień, jakich doświadczyły miasta Europy, a zwłaszcza Gdańsk ze względu na swe znaczenie zarówno na początku, jak i pod koniec wojny.

III nagroda: OPINIA SĄDU KONKURSOWEGO O PRACY nr 21, numer identyfikacyjny 02122001.

Członkowie Sądu Konkursowego zgodnie stwierdzili, że proponowane rozwiązanie jest z jednej strony atrakcyjne, z drugiej wyszukane, a jednocześnie docenili jego całościową wymowę. Uznano, że proponowane budynki dobrze łączą doświadczenie wojny z odniesieniami do teraźniejszości i przyszłości poprzez zestawienie szeregu bloków wystawowych z budynkiem wielofunkcyjnym, stanowiącym tło. Pozytywnie oceniono grę światła i mroku, a także nawiązanie do historycznego układu ulic. Uznano, że Muzeum z powodzeniem mogłoby funkcjonować w kontekście Miasta, jednocześnie nad nim nie dominując. Idea odtworzenia historycznej pamięci miejsca rozbrzmiewa tu w sposób szczególny, stąd bardzo pozytywnie oceniono otwarte perspektywy przewidziane w rozwiązaniu. Jury uznało jednak, że projekt w niewystarczającym stopniu odzwierciedla program Muzeum II Wojny Światowej w stosunku do jego znaczenia.

I Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 11, numer identyfikacyjny 10021002.

W ocenie Sądu Konkursowego projekt swoją formą z powodzeniem oddał nastrój, o którym mówią autorzy. Ładunek emocjonalny zawarty w potężnej i brutalnej bryle wywołującej skojarzenia z okrętem wojennym czy bunkrem, budzi grozę i smutek. Obiekt z założenia nie jest „ładny” (jak każdy obraz wojny), ale w swej grozie może być fascynujący, i tym samym groźny.

Wnętrza zaproponowane przez autorów oddają założenia ideowe przez nich przyjęte i są interesującą propozycją kształtowania przestrzeni publicznej w takim obiekcie. Realizacja idei budynku, w swym kształcie w tym miejscu rodziłaby wiele nieporozumień…

II Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 31, numer identyfikacyjny 81100611.

Projekt, poprzez bardzo wyrazistą formę, jest skuteczną próbą bycia ikoną. Ładunek emocjonalny, zawarty w bryle jest wyzwaniem dla otoczenia i ludzi znajdujących się wokół. Zaprasza wręcz do „zmierzenia się” z nim, skutecznie zachęcając do wejścia. Jest atrakcyjny, ciekawy, a jednocześnie pełen powagi. Jednakże, zastosowane formy budzą zbyt jednoznaczne skojarzenia z formą krzyża i młota, co może rodzić wątpliwości, co do intencji przesłania. Skojarzenia te prawdopodobnie zdominowałyby dyskusję zarówno w fazie budowy, jak i w okresie eksploatacji budynku. Jury nie jest pewne, czy idea, o której mówią autorzy, dotycząca ochrony „nici życia” przed okupacją, wojną, śmiercią, znalazła odbicie w architekturze.

III Wyróżnienie Regulaminowe: Praca 36, numer identyfikacyjny 34179025.

Jest to jedna z najbardziej uderzających i zdyscyplinowanych propozycji. Nawiązuje do ekstremalnych doświadczeń II Wojny Światowej, a także wojny jako takiej w ogóle, jak okopów, grobów, śmierci. Projektanci nie pozostawiają widza obojętnym, więcej – domagają się, by zmierzył się z tymi doświadczeniami, słowem – by zszedł do „mogiły”. Zewnętrzna bryła budynku poprzez zastosowaną symbolikę podporządkowana została funkcji pomnika – memoriału. Tu więcej jest miejsca na kontemplację, zastanowienie, przemyślenia, niż na sprawne wykorzystywanie funkcji budynku. Niemniej sama forma budynku, a zwłaszcza ekspozycja nocna, jest bardzo interesująca. Praca bardzo czytelna ideowo, w większości prawidłowo rozwiązuje układ funkcjonalno-przestrzenny. Jednak wydaje nam się, że przyjęta forma jest bardziej rzeźbą i monumentem, niż propozycją budynku użyteczności publicznej, funkcjonującą w przestrzeni miejskiej i realizującą założenia Zamawiającego.

IV Wyróżnienie Regulaminowe: PRACA NR 124, numer identyfikacyjny 74745847.

Autorzy w interesujący sposób podjęli próbę realizacji idei ukazania zniszczeń w sferze materialnej i duchowej poprzez użycie betonu z natury rzeczy silnego, mocnego, wytrzymałego, wręcz niezniszczalnego, a następnie poddali go działaniom destrukcyjnym. Budynek przedstawiono w formie zbyt dosłownie nawiązującej do bunkra, która prowadzi dialog z odwiedzającym. Jury nie jest jednak pewne, czy zaproponowana forma, szczególnie w odniesieniu do wnętrz, wytrzyma próbę czasu.

Wyróżnienia POZAREGULAMINOWE “WSKAZANIA: SĄDU

Prace konkursowe, wskazane przez Sąd -, bez względu na zakres i sposób spełnienia wymagań regulaminowych - prezentują różne typy rozwiązań, zestaw przemyśleń i sposobów potraktowania tematu, które są wartymi zauważenia wypowiedziami. Ilustrują one zróżnicowane formy architektonicznej ekspresji, które odmiennie pokazują jedną z najbardziej skrajnych ludzkich tragedii XX. wieku. Wskazane prace - obok prac nagrodzonych i wyróżnionych - są dowodem na to, że architektura i jej uniwersalny język, są w stanie wyrazić horror i historię II. Wojny Światowej, zarówno w sposób dramatyczny i dosłowny, jak subtelny i metaforyczny sposób.

Praca Nr 1, numer identyfikacyjny 58571012: Ta szczególna praca zwróciła uwagę Sądu ze względu na rzeźbiarską propozycję ukształtowania przestrzeni publicznej, przechodzącą w przestrzeń ekspozycji muzealnej w dwóch wielkich kubikach surowych bunkrów.

Praca Nr 26, numer identyfikacyjny 02041970: Ta nieco “kapryśna” w formie praca zwraca uwagę bogactwem i narracją prezentacji, ukazując bardzo osobisty stosunek autorów do wyzwania jakim są cierpienia wojny.

Praca Nr 32, numer identyfikacyjny 30118600: Ta praca ze swoją abstrakcyjną propozycją “machiny wojennej” jest mocnym przedstawieniem opresji wojennej i konsekwencji dla miast i ich mieszkańców.

Praca Nr 49, numer identyfikacyjny 24072009: W tej pracy obraz zniszczonego mostu, przedstawiającego dosłownie i metaforycznie istotę Wojny, został w interesujący sposób zastosowany jako ikoniczne narzędzie łączące zróżnicowane architektonicznie elementy projektu.

Praca Nr 50, numer identyfikacyjny 20090629: Ta praca – jedna z najbardziej “zielonych” w tym Konkursie, w interesujący sposób łączy budynek z krajobrazem dla wykreowania nowej przestrzeni publicznej Gdańska, jednocześnie proponuje uspakajającą metaforę czasu po Wojnie.

Praca Nr 51, numer identyfikacyjny 01747677: Ta praca łączy w sobie wielość elementów w intrygującej “zoomorficznej” formie smoka lub gąsienicy, jako konstrukcji maszerującej przez teren lokalizacji Muzeum.

Praca Nr 76, numer identyfikacyjny 19390445: W tej pracy “krater bomby” wyraziście obrazuje horror Wojny, zaś forma przypominająca promień światła ukazuje optymizm przyszłości.

Praca Nr 78, numer identyfikacyjny 10041004: Ta praca zmierza do wykreowania symbolicznego i nostalgicznego parku pamięci na dachu prostej ale ekspresyjnej formy, wznoszącej się nad terenem, lecz bez dominowania nad miastem.