The War Began in Gdańsk - wystawa w Brukseli
Muzeum II Wojny Światowej przygotowało wystawę „The War Began in Gdańsk”, która została otwarta 29 października 2009 r. o godz. 18.30 w Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel – België (Królewskie Muzeum Sił Zbrojnych i Historii Wojskowej w Brukseli).
Ekspozycja poświęcona jest roli Gdańska w genezie, początkach oraz przebiegu II wojny światowej i przygotowana została w języku angielskim. Prócz tego uczestnicy wernisażu otrzymają foldery informacyjne dostępne w trzech wersjach językowych (angielskiej, niderlandzkiej i francuskiej). Wystawa powstała na zaproszenie ambasadora Rzeczpospolitej Polskiej w Brukseli Sławomira Czarlewskiego, wernisaż przygotowano przy współpracy Ambasad RP przy Królestwie Belgii i NATO.
Gdańsk stał się punktem zapalnym w stosunkach polsko-niemieckich. Żądanie przez Hitlera włączenia Gdańska do III Rzeszy dało początek największemu i najkrwawszemu konfliktowi zbrojnemu na świecie. Jedne z pierwszych strzałów II wojny światowej zostały oddane z niemieckiego okrętu „Schleswig-Holstein” do polskich żołnierzy na Westerplatte w Gdańsku. Polska jako pierwsza na świecie stawiła zbrojny opór hitlerowskiemu najeźdźcy.
Sprzeciwiając się żądaniom Hitlera nasz kraj zapłacił ogromną cenę. Od samego początku hitlerowskiego najazdu na Polskę, wspartego agresją sowiecką, ludność cywilna i jeńcy wojenni stali się ofiarą planowych zbrodni. Dotyczyło to także Polaków zamieszkujących przed wybuchem II wojny światowej Gdańsk, których eksterminowano na terenie położonego w okolicy obozu koncentracyjnego Stutthof.
Bruksela nie została wybrana przypadkowo jako miejsce naszej ekspozycji. Stolica Belgii i Unii Europejskiej jest główną siedzibą NATO oraz kilkudziesięciu organizacji międzynarodowych i ważnym ośrodkiem turystycznym, każdego roku odwiedzanym przez setki tysięcy gości ze wszystkich stron świata. Wystawa „The War Began in Gdańsk” przeznaczona jest dla odbiorcy zachodniego, który dzięki niej będzie miał możliwość zapoznania się z wojennymi realiami w naszym kraju. Ekspozycja nie tylko przedstawia przebieg wydarzeń historycznych, ale przede wszystkim ukazuje, że okupacja hitlerowska w Polsce miała znacznie bardziej brutalny przebieg niż w krajach Europy Zachodniej, a jej skutki w wymiarze materialnym, duchowym i dziedzictwa kulturowego widoczne są do dzisiaj.
Po II wojnie światowej to właśnie polski Gdańsk stał się miejscem, w którym zaczął narastać opór przeciwko systemowi komunistycznemu narzuconemu Polsce przez ZSRR. Jądrem tego oporu byli robotnicy stoczni gdańskiej, a momentem przełomowym strajki z sierpnia 1980 r. oraz narodziny pierwszego niezależnego od władz komunistycznych w krajach socjalistycznych związku zawodowego NSZZ ,,Solidarność” z Lechem Wałęsą na czele.
Zdjęcia prezentowane na naszej wystawie pochodzą z: Narodowego Archiwum Cyfrowego w Warszawie, Archiwum Państwowego w Gdańsku, Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Polskiej Agencji Prasowej, zbiorów Krzysztofa Gryndera, Archiwum Federalnego w Koblencji, Wojskowego Biura Badań Historycznych w Warszawie, Instytutu Herdera w Marburgu, Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie, Agencji Fotograficznej Kosycarz Foto Press w Gdańsku, archiwum Stefana Figlarowicza, Muzeum Stutthof w Sztutowie, Muzeum Pamięci Holocaustu w Waszyngtonie.
Wernisaż wystawy zgromadził ok. 80 gości, pośród których dominowali przedstawiciele korpusu dyplomatycznego i wojskowi, w tym członkowie Królewskich Sił Zbrojnych Belgii. Pojawili się także przedstawiciele Polonii oraz miłośnicy kultury polskiej. Prócz dyrektora Muzeum II Wojny Światowej prof. dr. hab. Pawła Machcewicza, który dokonał otwarcia wystawy, głos zabrał m. in. Dominique Hanson, dyrektor Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Brussel – België, które jest jednym z największych muzeów wojskowości w Europie. W imieniu nieobecnego na wernisażu ambasadora RP Sławomira Czarlewskiego głos zabrał jego zastępca minister Marek Kuberski.
Wśród zgromadzonych panowały zgodne opinie, że wystawa jak i jej koncepcja zostały świetnie zrealizowane. Zwracano szczególną uwagę na siłę ekspresji prezentowanych fotografii, a także interesującą kolorystykę paneli. Dyrektor belgijskiego muzeum wyraził nadzieję, że współpraca zapoczątkowana pomiędzy naszymi instytucjami będzie w przyszłości nadal się rozwijać, a za kilka lat lat w Gdańsku powstanie Muzeum stojące na wysokim poziomie merytorycznym.
Po zamknięciu ekspozycji w Brukseli wystawa przygotowana przez Muzeum II Wojny Światowej rozpocznie wędrówkę po innych miastach europejskich. (tżp)
