Waldemar Kowalski z M2WŚ laureatem nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” w 2022 roku

Major Waldemar Kowalski - kierownik Działu Dokumentacji Filmowej w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku został laureatem laureatem prestiżowej nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” w 2022 roku.

Uroczysta gala wręczenia nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” odbyła się 2 czerwca na Zamku Królewskim w Warszawie. Wśród laureatów tegorocznej edycji znaleźli się: Waldemar Kowalski, Edward Müller, Bohdan Jerzy Urbankowski, Grupa Rekonstrukcji Historycznej „First to Fight” oraz ks. Adolf Chojnacki (1932–2001) – nagroda pośmiertna.

Waldemar Kowalski

Z wykształcenia psycholog, mjr Służby Więziennej w stanie spoczynku. Sam o sobie mówi, że oddając się pasji badania historii, spłaca dług wobec swoich bliskich – ofiar II wojny światowej.

W 1993 roku rozpoczął pracę w Areszcie Śledczym przy ul. Kurkowej w Gdańsku, a już trzy lata później awansował na zastępcę dyrektora tej placówki. Jako pracownik, a później wicedyrektor aresztu zainteresował się więziennym archiwum. Jego ustalenia, poczynione na podstawie akt więziennych i relacji świadków, przyczyniły się do odnalezienia i ekshumacji szczątków bohaterów podziemia antykomunistycznego – Danuty Siedzikówny „Inki”, Feliksa Selmanowicza „Zagończyka” i Adama Dedio „Adriana”.

Waldemarowi Kowalskiemu zawdzięczamy również odkrycie zasypanych karcerów w gdańskim więzieniu oraz ustalenie lokalizacji celi przy Kurkowej, w której w 1917 roku więziony był Józef Piłsudski. Dzięki jego staraniom w celi Piłsudskiego funkcjonuje izba pamięci Marszałka. Rezultatem jego badań jest także odkrycie miejsca pochówku więźniów zmarłych na tyfus w gdańskim areszcie w latach 1945-46 i doprowadzenie do umieszczenia upamiętniającej ich tablicy.

Podczas pracy w areszcie, a także później, po odejściu ze Służby Więziennej, Waldemar Kowalski działał na rzecz popularyzacji historii ofiar terroru komunistycznego. Jest autorem licznych publikacji oraz wystaw, a także autorem i współautorem scenariuszy filmów dokumentalnych i audycji radiowych nawiązujących nie tylko do historii gdańskiego Aresztu Śledczego, ale również szerzej – do historii Gdańska i II wojny światowej.

Pracując w Służbie Więziennej, „otworzył” Areszt Śledczy w Gdańsku na zajęcia edukacyjne z historii więziennictwa, osobiście przeprowadził liczne zajęcia z grupami młodzieży szkolnej i studentów, z przewodnikami i historykami, z kombatantami i seniorami. Swoimi działaniami starał się również zainteresować więźniów aresztu, organizując dla nich spotkania z zaangażowanymi w jego projekty ludźmi kultury – m.in. historykami, reżyserami, aktorami

Od 2010 roku Waldemar Kowalski związany jest z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. W muzeum zajmował się pozyskiwaniem pamiątek i realizacją notacji filmowych ze świadkami historii. Obecnie jest kierownikiem działu dokumentacji filmowej, jest również odpowiedzialny za prowadzenie portalu internetowego historii mówionej Muzeum II Wojny Światowej.

O nagrodzie

Pomysłodawcą nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej” jest prof. Janusz Kurtyka, a jej przyznawaniu towarzyszy idea przywracania szacunku dla przeszłości i promocja wartości, dzięki którym polski duch narodowy przetrwał lata totalitarnego zniewolenia. W 2002 roku nagrodę przyznano po raz pierwszy, od tego czasu wśród jej laureatów znalazło się blisko 100 osób i instytucji.

W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz państwowych, instytucji kultury, środowisk patriotycznych, wojska oraz członkowie Kapituły Nagrody.

Źródło informacji i zdjęcia: Instytut Pamięci Narodowej