„W sporcie siła. Historia KS Gedania” - wystawa z okazji 100. rocznicy powstania klubu sportowego Gedania

Gedania była dla gdańskich Polaków czymś więcej niż tylko klubem sportowym, gdzie ćwiczono tężyznę fizyczną. Dawała możliwość spotykania się z innymi rodakami i rozwoju w duchu patriotyzmu. To idee bliskie także nam, muzealnikom, twórcom wystawy czasowej „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”.

Jej wernisaż odbędzie się już w najbliższy wtorek, 26 lipca, o godz. 17:00.

Na przeszło 500 m2 ekspozycji zaprezentujemy unikatowe eksponaty. Pochodzą one ze zbiorów kilkunastu osób prywatnych, których rodziny były związane z przedwojenną Gedanią, oraz instytucji, takich jak: Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy czy Gedania SA. Różnorodność i unikalność zbiorów pozwala wybrzmieć opowieści o międzywojennej Gedanii w sposób kompletny i godnie upamiętnić losy osób tworzących klub w setną rocznicę jego powstania. Pozyskanie jak największej liczby eksponatów świadczących o świetności przedwojennej Gedanii było niezwykle ważne dla ekspozycji, o czym przypomina Wojciech Grott, pracownik Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku:

Mnogość eksponatów, które udało nam się pozyskać, pozwala nam w sposób najpełniejszy opowiedzieć o historii klubu. Gedania była wielosekcyjna, ćwiczyli w niej zarówno piłkarze, jak i motocykliści, hokeiści czy bokserzy. Dla mnie, pasjonata biegania, przypominanie o osobach tworzących tę niszę polskości w mieście, w którym dominowała ludność niemiecka, było nad wyraz ważne, a praca nad wystawą dawała satysfakcję. Stąd też cieszy, że udało się pozyskać tak wiele eksponatów, z tak wielu źródeł.

 

Wśród wielu eksponatów prezentowanych na wystawie znajdują się unikatowe zbiory poświadczające sukcesy przedwojennych gedanistów.

To m.in. niezwykła szkatułka będąca nagrodą dla motocyklistów biorących udział w „Wyścigu do nieznanego celu”. Zawody polegały na tym, że każdy z uczestników dopiero na starcie otrzymywał zaklejoną kopertę z mapą, na której naniesiono trasę oraz cel.

Za najbardziej utalentowany sektor KS Gedania uważa się wydział bokserski. Jeden z jego zawodników, Jan Bianga, odnosił sukcesy na arenie krajowej, zdobywając tytuły m.in. mistrza kraju. Zawodnicy Gedanii pomyślnie rywalizowali także na igrzyskach sportowych Polaków z zagranicy. Gdańscy Polacy przynosili chlubę ojczyźnie zarówno w skali kraju, jak i świata. Ich zasługi i konieczność pamięci o nich podkreśla dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku:

Gedania był to klub powołany przez gdańskich Polaków, którym przyszło działać w bardzo trudnych warunkach. Wystawa „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania” ma uhonorować setki tych dzielnych ludzi, a zarazem całą polską mniejszość w Wolnym Mieście Gdańsku, przywiązaną do polskości i do Rzeczpospolitej.
Na naszej wystawie zaprezentujemy m.in. statuetkę, którą bokser Jan Bianga otrzymał za zwycięstwo w wadze piórkowej w trakcie Igrzysk Polaków z Zagranicy.

Gedaniści stworzyli klub nad wyraz wyjątkowy, o czym przypomina dr hab. Janusz Trupinda, autor scenariusza wystawy i sztandarowej monografii poświęconej KS Gedanii:

Klub Sportowy Gedania od samego początku był czymś więcej niż tylko zwykłą organizacją sportową. Był platformą, na której Polacy mieszkający przed wojną w Gdańsku mogli wyrażać swój patriotyzm, dumę narodową, przywiązanie do barw biało-czerwonych.

Gedaniści za swą działalność zapłacili najwyższą cenę. W trakcie II wojny światowej wielu z nich doświadczyło ogromu cierpienia ze strony Niemców. O trudach i martyrologii klubowiczów przypomina Łukasz Gurfinkiel, pracownik Działu Wystaw Muzeum i kurator wystawy:

Sukcesy osiągane w rywalizacji zarówno z drużynami niemieckimi, jak i polskimi były dla tej społeczności okazją do radości. Z kolei Niemcy, mając w pamięci porażki odnoszone z polskim zespołem, byli bardzo pamiętliwi. Po wybuchu II wojny światowej przejawem tego stały się masowe aresztowania i wywózki gedanistów do obozów.

Po zakończeniu konfliktu ocalałym udało się reaktywować klub. Ten działał już jednak w zupełnie nowej rzeczywistości. Zawodnicy Gedanii, mimo licznych przeciwności, nadal odnosili sukcesy – jak chociażby bokser Zygmunt Chychła, związany z klubem jeszcze przed wojną. W 1952 r. na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach zdobył złoty medal dla Polski.

W sposób dobitny świadczy to o sile, jaką niesie sport. Na naszej wystawie zaprezentujemy jego popiersie.

Na wernisaż wystawy zapraszamy we wtorek 26 lipca o godz. 17:00. Wówczas kuratorzy i twórcy ekspozycji podzielą się kolejnymi informacjami na temat Gedanii i procesu powstawania wystawy.