„Totalitaryzm. Religia. Władza” - dyskusje w MIIWŚ
Zapraszamy do udziału w cyklu spotkań pt. „Totalitaryzm. Religia. Władza”, podczas których przyjrzymy się skomplikowanym relacjom między systemami totalitarnymi a religią w pierwszej połowie XX wieku. Naszym celem jest otwarta rozmowa o tym, jak komunizm i nazizm nie tylko niszczyły tradycyjne struktury religijne, ale także próbowały zastąpić je własnymi ideologiami. Spotkania nie będą miały formy wykładów akademickich – to przestrzeń do swobodnej, moderowanej dyskusji, w której głos zabiorą zaproszeni eksperci oraz publiczność.
Podczas czterech spotkań, organizowanych od maja do lipca 2025 roku, zestawimy dwie perspektywy: sowiecką i nazistowską. Każde wydarzenie zgromadzi dwóch specjalistów, którzy przeanalizują szereg tematów związanych z relacją pomiędzy totalitaryzmami a religią: od zwalczania i wykorzystywania, aż po upodabnianie się. Porozmawiamy zarówno o represjach wobec wspólnot wyznaniowych, o ideologicznym podłożu tych działań oraz o głównych architektach polityki religijnej i wobec religii. Spotkania pozwolą nie tylko lepiej zrozumieć mechanizmy przeszłości, ale również zastanowić się nad ich wpływem na współczesne relacje między państwem a religią.
13 maja 2025 o godz. 17:00 – Totalitaryzmy jako systemy religijne
dr Alicja Bartnicka, prof. Mirosław Filipowicz
10 czerwca 2025 o godz. 17:00 – Totalitaryzmy wobec tradycyjnych religii
dr Jerzy Rohoziński, prof. Maciej Mróz
24 czerwca 2025 o godz. 17:00 – Ojcowie religijnych koncepcji systemów totalitarnych
Weronika Kostyrko, prof. Maciej Górny
Weronika Kostyrko (ur. 14 sierpnia 1962 r. w Warszawie) to polska dziennikarka, pisarka i wykładowczyni akademicka, znana z publikacji biograficznych poświęconych wybitnym kobietom XX wieku. Absolwentka germanistyki, niderlandystyki i historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, przez lata łączyła dziennikarską dociekliwość z historyczną perspektywą badawczą.
Od 1991 do 2011 roku była związana z „Gazetą Wyborczą” jako reporterka sejmowa i korespondentka w Berlinie. W latach 1999–2005 pełniła funkcję pierwszej redaktorki naczelnej „Wysokich Obcasów”, a w latach 2012–2016 kierowała portalem Culture.pl, który w 2015 roku otrzymał nagrodę Gwarancje Kultury. Przez dekadę (2014–2024) wykładała dziennikarstwo w Collegium Civitas.
Jej literacki debiut, Tancerka i Zagłada. Historia Poli Nireńskiej (2019), przyniósł jej nominację do Nagrody Literackiej „Nike” w 2020 roku. W 2024 roku ukazała się jej kolejna ważna książka: Róża Luksemburg. Domem moim jest cały świat – pogłębiona biografia oparta na korespondencji i dokumentach, przedstawiająca życie i idee jednej z najbardziej wpływowych postaci ruchu socjalistycznego.
Kostyrko łączy rzetelność reporterską z wrażliwością biograficzną, wnikliwie analizując źródła i ukazując ludzką stronę postaci historycznych. Jej prace odznaczają się precyzją, empatią i szerokim kontekstem kulturowo-politycznym, czyniąc je ważnym głosem w polskiej literaturze faktu.
Prof. Maciej Górny (ur. 7 maja 1976 r. w Warszawie) to polski historyk, specjalizujący się w historii Europy Środkowo-Wschodniej, historiografii oraz badaniu stereotypów narodowych i relacji polsko-niemieckich. Od 27 czerwca 2024 roku posiada tytuł profesora zwyczajnego. Związany jest z Instytutem Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, gdzie pełni funkcję Zastępcy Dyrektora ds. Naukowych oraz prowadzi badania w Zakładzie Historii Idei i Dziejów Inteligencji.
Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (2000), stopień doktora uzyskał w 2006 roku, a habilitację w 2015 roku – obie prace dotyczyły marksistowskiej historiografii i nauk humanistycznych w kontekście XX wieku. Od 2024 roku jest członkiem Komitetu Nauk Historycznych PAN oraz Rady Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół historii idei, wpływu ideologii na naukę historyczną oraz postrzegania tożsamości narodowych. W swoich publikacjach, takich jak Wielka wojna profesorów (2014) czy Kreślarze ojczyzn (2017), ukazuje intelektualne i społeczne konsekwencje I wojny światowej. Jest także współautorem monumentalnej serii Nasza wojna (z W. Borodziejem), analizującej wojnę z perspektywy Europy Środkowej.
8 lipca 2025 o godz. 17:00 – Religia jako narzędzie w rękach współczesnych państw
ks. prof. Alfred Wierzbicki, prof. Rafał Chwedoruk
Spotkania odbywają się w sali kinowej na poziomie -3 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Wstęp wolny! Zapraszamy!
