„Sonderfahndungsbuch Polen. Specjalna księga gończa dla Polski” - fragment wystawy MIIWŚ

Narracja wystawy głównej MIIWS skupia się m.in. na tragicznych doświadczeniach Polaków pod okupacją niemiecką. Wielu z nich zostało zamordowanych w ramach Akcji Inteligencja (Intelligenzaktion) z jesieni 1939 r. czy też akcji AB z 1940 r. – Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej (Außerordentliche Befriedungsaktion). Nazwiska polskich działaczy były znane Niemcom za sprawą m.in. „Sonderfahndungsbuch Polen – Specjalnej księgi gończej dla Polski”. Jej kopie prezentujemy na naszej ekspozycji.

„Sonderfahndungsbuch Polen” to szczególna publikacja – książkowa, rozbudowana wersja Sonderfahndungsliste, czyli list proskrypcyjnych, w które byli zaopatrzeni niemieccy najeźdźcy, wkraczając do Polski we wrześniu 1939 r. Einsatzgruppen – grupy operacyjne niemieckiej policji i służby bezpieczeństwa – posiłkując się listami, gromadziły informacje, na podstawie których powstała późniejsza księga gończa. To zarazem ważny dokument historyczny, jak i jeden z licznych dowodów zbrodniczych zamierzeń niemieckich okupantów.

Na wystawie głównej MIIWS znajduje się kopia pierwszej strony tej publikacji. Jest ona umiejscowiona w części ekspozycji poświęconej niemieckiemu terrorowi okupacyjnemu, obok nazwisk przedstawicieli polskich elit zamordowanych przez najeźdźców w pierwszych miesiącach wojny.

Jak można wyczytać ze wstępu autorstwa Grzegorza Bębnika do reprintu „Specjalnej księgi gończej dla Polski”:

„W tej liczącej niecałe dwieście stron książce zamieszczono – często niekompletne – dane osobowe blisko 8,8 tys. osób, obywateli II Rzeczypospolitej lub Wolnego Miasta Gdańska, którzy ze względu na swą działalność (najczęściej o charakterze społecznym lub politycznym) czy też określoną postawę wzbudzili zainteresowanie niemieckich służb policyjnych. Nazwiska ułożone są w kolejności alfabetycznej, a po każdej kolejnej literze pozostawiono wolne miejsce – najczęściej dwie lub trzy stroniczki, przeznaczone na wklejanie uzupełnień dodrukowanych już po wydaniu Księgi”.

Zachęcamy do zapoznania się z wystawą główną Muzeum II Wojny Światowej, na której opowiadamy o tym wątku martyrologii Polaków w latach 1939–1945 i o innych aspektach tragicznej historii XX w. Polecamy również zakup reprintu księgi, dostępny w sprzedaży w naszym sklepie, który mieści się na poziomie –3 budynku muzeum.

Zobacz także wpis o książce: