Q&A Pytania i odpowiedzi dotyczące wystawy głównej w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Czy postać rotmistrza Witolda Pileckiego jest upamiętniona w Muzeum II Wojny Światowej?
Tak, w części wystawy pt. „Groza wojny” znajduje się karta z raportu z pobytu w obozie i fotografia obozowa rotmistrza. W muzealnym sklepie jest także dostępna publikacja Jacka Pawłowicza, poświęcona rotmistrzowi Pileckiemu. Oprócz tego na placu przed budynkiem Muzeum znajduje się pomnik Witolda Pileckiego, a historię bohatera przedstawiono na wystawie plenerowej pt. „Twarz Odwagi. Witold Pilecki (1901-1948)”. Ekspozytory tejże wystawy zazwyczaj znajdują się obok pomnika rotmistrza Pileckiego na placu Władysława Bartoszewskiego. Obecnie zostały wypożyczone do Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach i od 6 października 2024 r. do końca lutego 2025 r. można je oglądać przed wejściem do budynku przy ul. Muzealnej 4 w Łambinowicach. Dzięki tej współpracy jeszcze więcej osób będzie mogło zobaczyć wystawę poświęconą rotmistrzowi.
W styczniu 2025 r. rozszerzyliśmy opowieść o rtm. Witoldzie Pileckim. Ekspozytor mu poświęcony - jako postaci ikonicznej - znajduje się teraz również w części wprowadzającej do sekcji „Opór”. Jest to drugie miejsce na wystawie, gdzie pojawia się historia rotmistrza.
Dlaczego elementy ekspozycji dotyczące rodziny Ulmów i o. Maksymiliana Kolbego zostały usunięte?
Elementy wystawy poświęcone tym postaciom zawierały błędy i były umieszczone w niewłaściwych miejscach. Na przykład rodzina Ulmów została zaprezentowana pomiędzy częścią wystawy poświęconą obozom koncentracyjnym, gdzie opowiadamy o fazie przemysłowego, niemieckiego mordu na Żydach, a symbolicznym miejscem upamiętnienia ofiar Holocaustu, co burzyło logiczny ciąg narracji. Rodzina Ulmów nie została zamordowana w obozie koncentracyjnym, lecz w swojej rodzinnej wsi, w Markowej.
Czy rodzina Ulmów i o. Maksymilian Kolbe będą zaprezentowani na wystawie stałej?
Tak. Muzeum II Wojny Światowej włączyło historię o. Maksymiliana Kolbego i Rodziny Ulmów do wystawy głównej.
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku otrzymało rysunek przedstawiający polskiego męczennika przekazany przez Centrum św. Maksymiliana w Harmężach. Stał się on częścią wystawy głównej w ramach zapowiadanych zmian, dotyczących postaci polskich bohaterów. Wykonany ołówkiem rysunek pt. „Kolbe ratuje” został umieszczony w części ekspozycji poświęconej życiu w obozach koncentracyjnych, obok gipsowej maski pośmiertnej ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego. Rysunek jest prezentowany wraz z informacją o tym, jak niemieckie obozy systemowo odzierały więźniów z człowieczeństwa. Zwiedzający może również przeczytać życiorys o. Kolbego (1894–1941). Podpisy dotyczące eksponatów konsultowano z historykami z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu i z franciszkanami prowadzącymi Centrum św. Maksymiliana Marii Kolbego.
W Muzeum prezentowany jest również artefakt należący niegdyś do bł. Józefa Ulmy z Markowej (koło Rzeszowa), który - wraz z żoną i dziećmi - został zamordowany przez Niemców za ukrywanie Żydów w czasie II wojny światowej. Książka pochodzi z domowej biblioteczki bł. rodziny Ulmów, z własnoręcznym podpisem jej właściciela – Józefa Ulmy. Została przekazana do Muzeum przez bratanka Józefa Ulmy – Jerzego Ulmę, i Instytut Pileckiego. Wcześniej, zanim trafiła na wystawę główną, od listopada 2024 r. do początku stycznia 2025 r., była eksponowana w specjalnej gablocie na poziomie -3, przed wejściem na ekspozycję stałą MIIWŚ, w ramach cyklu „Wejście w historię”. W styczniu 2025 r. pamiątkę po rodzinie Ulmów wkomponowaliśmy w wystawę główną. Znajduje się ona w części wystawy poświęconej oddolnej pomocy udzielanej przez Polaków ukrywającym się Żydów - tam, gdzie od chwili otwarcia Muzeum znajdował się przedmiot upamiętniający ukrywanie Żydów przez inną polską rodzinę – państwa Joniuków. Warto podkreślić, że MIIWŚ to jedyna placówka (oprócz Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej), która posiada eksponat w postaci przedmiotu należącego niegdyś do rodziny Ulmów.
Czy na wystawie głównej Muzeum II Wojny Światowej znajdują się informacje na temat obozu Dachau?
Na wystawie głównej od momentu jej powstania znajduje się miska należąca do byłego więźnia obozu Dachau, Kazimierza Kustosza. Był to przedmiot niezbędny do przeżycia w obozie. W naszym odczuciu ta pamiątka w bardzo przejmujący sposób przemawia do wyobraźni odbiorców. Więcej informacji pod linkiem TUTAJ. Na wystawie posiadamy również nieśmiertelnik esesmana z załogi obozu Dachau. Temat obozu Dachau jest szeroko i szczegółowo prezentowany w MIIWŚ.
Czy Muzeum II Wojny Światowej unika wskazywania sprawców wybuchu wojny i zbrodni wojennych?
Nie. Na wystawie stałej hitlerowskie Niemcy i ZSRR są wielokrotnie wskazywani jako sprawcy. Pokazujemy zbrodnie dokonane przez Niemców w licznych polskich wsiach, masakrę warszawskiej Woli, mówimy o Piaśnicy, Katyniu, rzezi wołyńskiej, sowieckich łagrach i niemieckich obozach koncentracyjnych. Wystawa opowiada również o zbrodniach popełnionych przez przedstawicieli innych krajów.
Czy w Muzeum II Wojny Światowej są polscy bohaterowie?
Muzeum II Wojny Światowej przedstawia zwiedzającym sylwetki bohaterów - zarówno tych najsławniejszych, jak i tych, którzy nie byli powszechnie znani wcześniej. Oto przykłady nazwisk: major Henryk Sucharski, Elżbieta Zahorska, Irena Sendlerowa, Jan Piwnik „Ponury”, Henryk Zygalski, Jerzy Różycki, Marian Rejewski, gen. Władysław Anders, rotmistrz Witold Pilecki, Józef Stach, ofiara zbrodni Selbstschutzu z Piaśnicy.
Czy na wystawie głównej Muzeum II Wojny Światowej jest poruszany temat zaprzysiężenia żołnierzy AK z okresu powstania warszawskiego? Czy to prawda, że Muzeum usunęło z wystawy zdjęcie zaprzysiężenia żołnierzy AK z okresu powstania warszawskiego?
Zdjęcie przedstawiające scenę zaprzysiężenia żołnierzy AK z okresu powstania warszawskiego, prezentowane w części wystawy poświęconej Polskiemu Państwu Podziemnego, zostało zastąpione konspiracyjną gazetą pt. „Rzeczpospolita Polska” z 1943 r. Pismo to było naczelnym organem władz PPP.
Fragment przysięgi żołnierzy AK z wezwaniem Boga Wszechmogącego znajduje się w części poświęconej partyzantom AK, w formie wielkoformatowego wydruku na ścianie. Eksponat był tam od momentu otwarcia wystawy 23 marca 2017 r.
Scena przysięgi żołnierzy AK z kwietnia 1944 r. znajduje się natomiast na wystawie, również od samego początku, w obszernej prezentacji znajdującej się na ekranie multimedialnym, ukazującej strukturę Polskiego Państwa Podziemnego, w części poświęconej porucznikowi Janowi Piwnikowi „Ponuremu”.
W Muzeum znajduje się także rozbudowana ekspozycja poświęcona powstaniu warszawskiemu, największa w Polsce po Muzeum Powstania Warszawskiego.
Czy to prawda, że zmiany na wystawie są wprowadzane w nocy?
Nie, zmiany nie były i nie są wprowadzane w nocy. Dotychczasowych zmian dokonywano według standardowej praktyki, tak jak wszelkich prac w Muzeum: w dzień, kiedy muzeum jest zamknięte dla zwiedzających.
