"Polacy internowani na Litwie 1939–1940" - wystawa i podpisanie umowy o współpracy z Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy

21 czerwca 2023 roku w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbył się wernisaż wystawy czasowej "Polacy internowani na Litwie 1939–1940". Przy okazji tego wydarzenia podpisano także umowę o współpracy z Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy.

Do zebranych zwrócił się dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – dr hab. Grzegorz Berendt:

Gdy patrzymy na twarze polskich żołnierzy, oficerów zawodowych i oficerów rezerwy, internowanych na terenie Republiki Litewskiej we wrześniu i październiku 1939 roku, to w pewnym sensie patrzymy na ludzi cudem ocalonych. Gdyby polskie oddziały nie przeszły granicy z Litwą, a ci oficerowie znajdowali się na terenach przejętych przez Armię Czerwoną po 17 września 1939 roku, to w kwietniu/maju 1940 roku podzieliliby los 22 tysięcy oficerów, funkcjonariuszy i cywilnych przedstawicieli polskich elit społecznych, zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej.

Głos zabrał także dyrektor generalny Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy – dr Arūnas Bubnys:

Po rozpoczęciu II wojny światowej kierownictwo nazistowskich Niemiec kilkakrotnie sugerowało rządowi litewskiemu atak na Polskę i siłowe odbicie historycznej stolicy - Wilna. Władze litewskie oparły się jednak wezwaniom III Rzeszy i odmówiły uzyskania możliwych korzyści z nieszczęścia sąsiedniej Polski. Mało tego, państwo litewskie udzieliło schronienia tysiącom polskich żołnierzy i uchodźców cywilnych, starając się zapewnić im godne warunki życia. Łącznie w roku 1939 na Litwę z Polski przyjechało ok. 13 tysięcy żołnierzy polskich i 27 tysięcy cywilów.

Ekspozycja daje możliwość głębszego poznania trudnej historii Polski i Litwy na początku II wojny światowej. Przedstawione zostały fotografie internowanych Polaków i miejsca ich przebywania, reprodukcje map i gazet obozowych, a także korespondencje Polaków z rodzinami. Jest to również opowieść o dalszych losach internowanych, ich udziale w konspiracji oraz o kontynuacji walki w szeregach armii gen. Andersa i Armii Krajowej.

Wystawa została przygotowana przez Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej wspólnie z litewskim partnerami z Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy. Dostępna będzie dla zwiedzających do 15 lipca na poziomie -2. Ekspozycja jest bezpłatna.

Na początku wydarzenia dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – dr hab. Grzegorz Berendt oraz Dyrektor Generalny Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy – dr. Arūnas Bubnys podpisali umowę o współpracy pomiędzy instytucjami.

Zakres współpracy polegać będzie m.in. na:
- organizowaniu wspólnych konferencji, spotkań roboczych, seminariów, wystaw i innych wydarzeń edukacyjnych;
- wymianie informacji o badaniach historycznych i muzealnych;
- przygotowywaniu wspólnych projektów i badań, prac historycznych, ich wspólne prowadzenie i realizację oraz publikowanie ich wyników;
- wymianie informacji i publikacji naukowych poprzez przygotowywanie i wydawanie publikacji naukowych i popularnonaukowych.