Podsumowanie wystawy czasowej „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”
W związku z 100. rocznicą powstania klubu, która przypadła w 2022 r., MIIWŚ – dzięki współpracy z instytucjami i osobami prywatnymi z całego kraju, zaangażowaniu twórców oraz kuratorów – przygotowało ekspozycję poświęconą historii Gedanii, która dla zwiedzających dostępna była od 26 lipca 2022 roku do 28 lutego 2023 roku.
Na ponad 500 m kw. udostępniono unikatowe, nieprezentowane wcześniej eksponaty i zdjęcia. Pochodziły one ze zbiorów kilkunastu osób prywatnych, których rodziny były związane z przedwojenną Gedanią, oraz instytucji, takich jak: Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy czy Gedania SA. Różnorodność i unikalność ekspozycji pozwoliła wybrzmieć opowieści o międzywojennej Gedanii w sposób kompletny, a zarazem godnie upamiętnić losy osób tworzących klub w 100. rocznicę jego powstania.
Zaprezentowano łącznie ponad 100 unikatowych eksponatów oraz fotografii, w tym m.in. kolce lekkoatletyczne wybitnej polskiej biegaczki Stanisławy Walasiewicz, puchar ufundowany przez Kazimierza Papée, niemiecki plan ataku na obiekty Gedanii w gdańskim Wrzeszczu czy rękawice wybitnego boksera i trenera Gedanii – Jana Biangi.
Pierwsze koncepcje określające kształt wystawy pojawiły się na przełomie czerwca i lipca 2021 r. Od tego czasu dopracowano wiele detali. Przez kolejnych kilka miesięcy odbywały się spotkania zespołu roboczego przygotowującego ekspozycję. Grono specjalistów z Działów Naukowego, Zbiorów, Wystaw, Marketingu i Sprzedaży oraz Komunikacji i Promocji, wspólnie z zastępcą dyrektora MIIWŚ ds. naukowych, dr. Markiem Szymaniakiem, a także z autorem scenariusza wystawy, dr. hab. Januszem Trupindą, omawiało szczegóły i plany przedsięwzięcia.
26 lipca 2022 r. w MIIWŚ odbył się uroczysty wernisaż wystawy czasowej „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”. Wydarzenie otworzył zastępca dyrektora ds. naukowych MIIWŚ, dr Marek Szymaniak, który podkreślił znaczenie wartości patriotycznych, wyrażanych w duchu rywalizacji sportowej gedanistów, a później – w rzeczywistości wojennej, w ich walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
W wydarzeniu wziął również udział dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. W trakcie wernisażu odczytano też list okolicznościowy dr. Jarosława Sellina, sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnego Konserwatora Zabytków.
O wystawie opowiedział dr hab. Janusz Trupinda, autor scenariusza, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku, nakreślając pokrótce historię powstania KS Gedania oraz poszczególnych sekcji działających w jego ramach, a także tragizm gedanistów, w większości młodych ludzi, mieszkańców Gdańska – miasta, które w bardzo krótkim czasie stało się dla nich wrogim miejscem.
Otwarcie wystawy było niezwykłym wydarzeniem, w który wzięło udział wiele osób. Wśród uczestników spotkanie znaleźli się bliscy i rodziny gedanistów. Tego dnia padł również rekord frekwencyjny na wystawie głównej MIIWŚ – 4443 zwiedzających .
Wystawie towarzyszyły liczne spacery muzealne, kuratorskie i edukacyjne, które cieszyły się dużym zainteresowaniem. Zorganizowano łącznie siedem spacerów muzealnych, pięć kuratorskich oraz siedem lekcji edukacyjnych. W wydarzeniach wzięło udział ponad 360 uczestników.
Wciągu siedmiu miesięcy zostało pobranych niemal 25 tys. biletów na wystawę o Gedanii. Od września 2022 r. została również zaprezentowana wystawa panelowa „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania” na terenie Klubu Sportowego Gedania 1922 przy al. gen. J. Hallera 201 w Gdańsku. Ekspozycję mieli okazję zobaczyć młodzi gedaniści oraz wierni kibice klubu.
Wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem zwiedzających. Jesteśmy wdzięczni za liczne odwiedziny, uczestnictwo w spacerach i zajęciach edukacyjnych.
Wystawa plenerowa „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”
Artykuły pamiątkowe nawiązywały do wystawy zarówno poprzez formę wizualną, jak i sportowy charakter. W skład kolekcji wchodziły m.in. koszulki, czapki i sportowe butelki oraz inne praktyczne gadżety, takie jak torba płócienna czy smycz z karabińczykiem.
Kolekcję tworzyły również metalowe przypinki przedstawiające unikatowe eksponaty prezentowane na wystawie – piłkę nożną z okresu przedwojennego, rękawice bokserskie należące do Jana Biangi oraz motocykl angielskiej produkcji BSA Sloper, wykorzystywany przez zawodników – motocyklistów Gedanii.
Wiosną 2023 r . Wydawnictwo MIIWŚ opublikuje książkę pt. Biało-czerwoni z Gdańska. Rozmowy o piłce nożnej w Gedanii z okazji 100-lecia klubu.
"Polska wyspa na niemieckim morzu" – tak Adam Mauks, autor wspomnianej publikacji, trafnie definiuje Gedanię. Książka jest zapisem działalności polskiego sportu klubowego, a zarazem funkcjonowania ostoi polskości w Wolnym Mieście Gdańsku oraz po 1945 r. Czytelnik może zapoznać się z jednostkowymi historiami wielu Polaków, lecz nie tylko. W publikacji można znaleźć również opowieść o patriotyzmie, niezłomności, wierze i woli walki w trudnych realiach XX w. – przed II wojną światową i po jej zakończeniu .
Już niebawem pojawi się kolejna wystawa czasowa. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do śledzenia naszej strony i mediów społecznościowych.
Patronat honorowy nad ekspozycją objął Prezydent RP Andrzej Duda.
Scenariusz wystawy: dr hab. Janusz Trupinda
Zespół kuratorski: Patryk Dąbrowski, Wojciech Grott, Łukasz Gurfinkiel, dr hab. Janusz Trupinda
Organizacja wystawy: Monika Bączek, Marta Baranowska, Cyprian Cynke, Monika Krzencessa-Ropiak, Marcin Marczyński, Julia Olechno, Monika Sołoduszkiewicz, Tatiana Srokowska, Marek Zambrzycki
Projekt graficzny wystawy: Studio Potorska
Współpraca graficzna: Natalia Gawryluk
Wykonanie wystawy: Technoinstal sp. z o.o., Wrap House
Redakcja tekstów: Natalia Maliszewska
Tłumaczenia: Biuro tłumaczeń INTERLANG, Karol Szejko
Archiwum prywatne: Barbara Janczukowicz, Marcin Klimczak, Jan Małgporzewicz, Adam Mauks, Małgorzata Orenczak, Magdalena Szczucka, Janusz Turpinda
Współpraca instytucjonalna: Archiwum Akt Nowych, Gedania SA, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Muzeum Stutthof w Sztutowie. Niemiecki obóz koncentracyjny i zagłady (1939–1945), Narodowe Archiwum Cyfrowe, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska
Współpraca merytoryczna: dr hab. Grzegorz Berendt, Bartłomiej Garba, Wojciech Łukaszun