Międzynarodowy Tydzień Otwartej Nauki (Open Access Week)
Z wielką przyjemnością informujemy, iż w tym roku w ramach Open Access Week (Tygodnia Otwartej Nauki), trwającego w dniach 21-27 października, Biblioteka MIIWŚ inauguruje swoje uczestnictwo w tej wartościowej inicjatywie.
Otwarty Dostęp (Open Access) to swobodny dostęp do publikacji naukowych dostępnych w Internecie bez barier finansowych i ograniczeń technicznych. W jego ramach dostępne publikacje mogą być przez każdego czytane, pobierane, kopiowane, rozpowszechniane, drukowane, czy przeszukiwane, można zamieszczać odnośniki do pełnych wersji tekstów oraz używać w dowolnym innym, zgodnym z prawem celu. Autorzy publikacji zachowują prawo do uznania autorstwa i właściwego cytowania.
Otwartość nauki to kierunek, którego nadrzędnym celem jest zapewnienie integracji i zaspokojeniu potrzeb zróżnicowanej społeczności, w tym także grup wykluczonych. Open Access Week, w Polsce znany jako Tydzień Otwartej Nauki, to międzynarodowe wydarzenie, którego inicjatorem jest organizacja SPARC (The Scholarly Publishing and Academic Resources Coalition). Celem wydarzenia jest budowanie otwartej nauki, pozyskanie nowych zwolenników otwartości w nauce oraz edukowanie na temat otwartego dostępu.
Wobec aktualności zagadnień poruszanych w zeszłorocznej edycji kontynuowany będzie ubiegłoroczny temat przewodni – „Społeczność ponad komercjalizacją”. W prowadzonej dyskusji organizatorzy podkreślają, że otwarte publikowanie powinno jak najlepiej służyć interesom społecznym przeciwdziałając czerpaniu zysków z publicznie finansowanej działalności naukowej przez sektor prywatny.
Włączając się w ruch Open Access, w nadchodzących dniach będziemy publikować, poprzez umieszczanie linków z dostępem, cztery artykuły z czasopisma naszego wydawnictwa „Wojna i Pamięć”:
fot. Ekspozycja wystawy plenerowej pt. „Kijów 2022. Raport z jednego dnia” na placu przed MIIWŚ w 2022 r.
Autorką artykułu jest dr Ludmiła Rybczenko, zastępca dyrektora Muzeum Historii Ukrainy w II wojnie światowej. Po rosyjskiej agresji na Ukrainę w lutym 2022 r. wyjechała do Polski, znajdując schronienie w Gdańsku. Jej spostrzeżenia dotyczące funkcjonowania placówki badawczej w warunkach konfliktu zbrojnego, są cennym doświadczeniem w dyskusji nad pamięcią o wojnie, nie tylko w kontekście lat 1939-1945. Szczególną wartość artykułu stanowi wizja przemodelowania kierunku funkcjonowania placówki po wybuchu pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej.
Zgodnie z rekomendacją UNESCO z 2021 r. dotyczącą koncepcji otwartej nauki w której dzielenie się informacjami jest wyłącznie korzyścią dla nauki i społeczeństwa, pragnąc zapewnić wszystkim dostęp do wiedzy bez ograniczeń, które nie są konieczne, w ramach Open Access Week publikujemy kolejny artykuł z naszego czasopisma:
fot. Fragment ekspozycji wystawy głównej MIIWŚ ukazującej sojusz niemiecko-sowiecki (pakt Ribbentrop-Mołotow).
Badania porównawcze dotyczące okupacji niemieckiej i sowieckiej prowadzone są od wielu lat. Rzadko jednak na pierwszy plan wysuwa się wątek zbrodniczej działalności obu najeźdźców, wskazując cele, motywy i skalę realizowanych przedsięwzięć. Artykuł Macieja Mazurkiewicza w sposób przekrojowy ukazuje złowieszczą naturę poczynań obu okupantów względem obywateli Rzeczpospolitej, wskazując także na międzynarodowy kontekst i sytuację mniejszości polskiej w obu krajach przed wybuchem wojny.
Stosując politykę otwartości uwzględniając korzyści, jakie płyną z szerokiej współpracy i wymiany wiedzy w ramach trwającego Tygodnia Otwartej Nauki publikujemy kolejny interesujący artykuł z czasopisma Wojna i Pamięć:
fot. Mapa ukazująca działania sowieckiej 70. Armii w rejonie Westerplatte od 23 do 31 marca 1945 r. (kompozycja własna na podstawie archiwów, zamieszczona w WiP 4).
Na Westerplatte patrzy się głównie przez pryzmat bohaterskiej obrony polskich żołnierzy Wojskowej Składnicy Tranzytowej w pierwszych dniach września 1939 r. Podczas II wojny światowej teren półwyspu był jednak świadkiem różnych wydarzeń. Stosunkowo rzadko kojarzy się Westerplatte z rokiem 1945, kiedy to miały miejsce walki żołnierzy niemieckich z nacierającą Armią Czerwoną. Artykuł dr. Dmitriya Panto opisuje przebieg tego starcia, weryfikując tym samym szereg mitów dotyczących dnia zakończenia bitwy oraz oddziałów biorących w niej udział.
Mając na celu pełne wykorzystanie możliwości, jakie społeczności naukowej stwarza rozwój technologii cyfrowych, np. dążąc do uniknięcia powtarzania już wykonanej pracy, publikujemy ostatni w tej edycji Open Access Week artykuł, z czasopisma wydawanego przez Wydawnictwo Muzeum II WŚ.
fot. Fragment ekspozycji wystawy głównej ukazującej kwestię zbrodni katyńskiej.
Mimo upływu lat zbrodnia katyńska stanowi w dalszym ciągu pole do badań naukowych. Krzysztof Łagojda udowadnia w swoim artykule, że istotne źródło poznania losów osób zamordowanych w Katyniu i innych miejscach kaźni stanowią osobiste pamiątki, przechowywane najczęściej w archiwach rodzinnych. Dla wielu potomków ofiar, mają one wymiar niemal relikwii, stając się czymś więcej niż tylko świadectwem ich życia.
Jednocześnie mamy przyjemność poinformować wszystkich zainteresowanych tym wydawnictwem, iż podążając za ideą otwartego dostępu do twórczości naukowej bez ograniczeń dla każdego, która jest warunkiem swobodnego rozwoju kultury i nauki, wkrótce opublikujemy wszystkie wydane przez nas numery.
