Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków | #M2WSwirtualnie

18 kwietnia przypada Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. Jest to inicjatywa ustanowiona w 1983 roku przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków (ICOMOS) wpisana przez UNESCO do rejestru ważnych imprez kulturalnych o znaczeniu światowym. Jej głównym celem jest propagowanie wiedzy na temat działalności związanej z ochroną zabytków, jak również zwrócenie uwagi na najczęściej spotykane problemy, które dotykają tak ważnej dziedziny, jaką jest nasze wspólne dziedzictwo kulturowe.

W Polsce nadrzędnym celem obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków jest prezentowanie szerokiej publiczności różnych zabytków o szczególnym znaczeniu nie tylko dla naszej polskiej kultury, ale także dla dziedzictwa światowego. W dobie globalizacji i dynamicznego rozwoju możliwości komunikacyjnych widzimy, że nie dbamy o nasze zabytki jedynie dla nas samych, ale także dzielimy się naszym dziedzictwem z ludźmi z całego świata, którzy odwiedzają nasz kraj. Stąd tak ważne jest podkreślenie międzynarodowego charakteru tego święta.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że Polska, jako kraj mający ponad 1000-letnią historię państwowości, cechujący się ogromnym bogactwem rodzimej tradycji i kultury, jest państwem aktywnie dbającym o ochronę zabytków, co podkreśla fakt, że jako jedni z pierwszych podpisaliśmy Konwencję w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego uchwaloną przez UNESCO 16 listopada 1972 roku. Na dzień dzisiejszy na listę światowego dziedzictwa UNESCO jest wpisanych 16 obiektów z naszego kraju, w tym m.in. Stare Miasto w Krakowie i Toruniu, Zamek w Malborku czy też niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau.

W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków Generalny Konserwator Zabytków przyznaje także nagrody w konkursie "Zabytek zadbany", które trafiają do tych zarządców zabytków, którzy najlepiej dbają o ich stan zachowania. Nagrodę przyznaje się w czterech kategoriach: zabytki sakralne, zabytki architektury i budownictwa mieszkalnego oraz użyteczności publicznej, zabytki dziedzictwa przemysłowego oraz zabytki architektury obronnej.

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku również aktywnie działa na polu ochrony dziedzictwa kulturowego. Do naszych zbiorów trafiają bezcenne pamiątki związane z rodzinnymi historiami osób, których losy są związane z II wojną światową. Są to nie tylko przedmioty życia codziennego, dokumenty, listy, broń, umundurowanie i wyposażenie wojskowe, ale także dzieła sztuki, np. obrazy, grafiki czy rzeźby. W naszej kolekcji znajdują się również obiekty sprzed 1939 roku, będące materialnym świadectwem okresu II Rzeczypospolitej. Wszystkie te obiekty otaczamy staranną opieką, poddając je niezbędnym procesom konserwatorskim w naszej muzealnej pracowni. Dzięki temu eksponaty odzyskują swoją dawną świetność i zostają zabezpieczone przed skutkami upływu czasu, aby mogły być zachowane na przyszłych pokoleń oraz prezentowane na wystawach.

Dbałość o polskie dziedzictwo kulturowe przejawia się także na polu działalności wystawienniczej i naukowej. Od 6 marca do 23 czerwca 2019 roku Muzeum II Wojny Światowej prezentowało wystawę pt. „Dziedzictwo Utracone”. Ekspozycja powstała w szczególnym momencie, w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, ukazywała wpływ wojny na kształt dziedzictwa i tożsamości kulturowej u progu XXI wieku. Ponadto miała prowadzić do wykształcenia przekonania o wartości dziedzictwa, a także formować postawy jego poszanowania, zarówno własnego narodu, jak i innych wspólnot etnicznych. Ekspozycja złożona z wielu środków wyrazu, miała na celu przybliżenie zwiedzającym zjawiska niszczenia polskiego dziedzictwa przez okupantów, ale również jego ratowania – procesu, który nigdy się nie zakończył. W celu ukazania skali wojennych zniszczeń i trwającego nadal procesu odzyskiwania polskich zbiorów, na wystawie zaprezentowaliśmy monumentalną ścianę z listą dzieł utraconych znajdujących się w Bazie Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wystawa „Dziedzictwo Utracone” była głosem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w debacie na temat polskiego dziedzictwa i tożsamości kulturowej. Jednym z wydarzeń towarzyszących ekspozycji była konferencja „Niszczenie i ratowanie dziedzictwa kulturowego oraz ich wpływ na tożsamość społeczną”, którą Muzeum zorganizowało 12 czerwca 2019 roku we współpracy z Polskim Komitetem Błękitnej Tarczy.

Działania podejmowane przez Muzeum związane z eksponowaniem zachowanego i zabezpieczonego dziedzictwa związanego z II wojną światową są prezentowane także od 1 września 2020 r. na wystawie czasowej ,, Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej”. Wystawa jest częścią międzynarodowego projektu realizowanego przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Ministerstwo Spraw Zagranicznych w związku z 80 rocznicą wybuchu II wojny światowej. Zadaniem wystawy jest opowiedzieć o polskim doświadczeniu wojny, ukazując jej tragizm i starania polskich żołnierzy o odzyskanie niepodległej ojczyzny oraz przybliżyć zbrodnicze działań podejmowane przez okupantów.