Konferencja z okazji 25-lecia działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarska

18 listopada 2019 r. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku obchodziliśmy 25-lecie działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarska. Z tej okazji w sali kinowej Muzeum odbyła się konferencja w całości poświęcona działalności Stowarzyszenia, do którego należą nie tylko członkowie rodzin osób bestialsko zamordowanych w Ponarach, ale też przyjaciele, osoby mieszkające przed wojną w Ponarach oraz wszyscy Ci, którzy chcą utrwalić pamięć o Ofiarach czy poznać losy Polaków w czasie II wojny światowej na Kresach II Rzeczypospolitej.

Stowarzyszenie założone zostało przez urodzoną w 1921 r. w Wilnie Helenę Pasierbską, autorkę wielu artykułów i książek na temat tragedii Polaków na Wileńszczyźnie w czasie II wojny światowej. Od 25 lat Stowarzyszenie inicjuje i realizuje wiele wydarzeń upowszechniających i utrwalających pamięć o Polakach, którzy za walkę o wolność Ojczyzny ponieśli męczeńską śmierć w Ponarach. 

Konferencję z okazji 25-lecia działalności Stowarzyszenia rozpoczęto projekcją filmu dokumentalnego pt. Zbrodnia Ponarska autorstwa Dariusza Zielonki. 

Następnie prowadzący uroczystość Przemysław Namsołek, wiceprezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska odczytał list Jarosława Czubińskiego, były Ambasadora RP w Republice Litewskiej:

„Ponary, Katyń, Bykownia oraz dziesiątki i setki innych miejsc, w które wsiąkła niewinnie przelana Polska krew bestialsko zamordowanych naszych rodaków - do dzisiaj nie potrafimy oszacować strat, które wtedy ponieśliśmy, które poniósł świat. Do dzisiaj nie rozliczono tej straszliwej przeszłości. Do dzisiaj poczucie nieutulonego żalu i krzywdy czyni nas świadkami pamięci. Często zastanawiam się myśląc o naszych zgładzonych przodkach, jaka byłaby Polska, jaka byłaby Europa, gdyby do tych mordów nie doszło. Są ludzie, których działania nie pozwalają zapomnieć o tych dramatycznych wydarzeniach, o tych strasznych czasach – takim narodowym dzwonem pamięci właśnie Państwo jesteście – tym jest Stowarzyszenie Rodzina Ponarska.”

Kolejno o tym jak ważna jest pamięć o masowych egzekucjach w Ponarach mówił Jan Sroka, Radca Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych: „Nie wolno o tym miejscu zapominać. Wydaje się, że tak ogromna liczba obywateli Polskich, którzy tam ponieśli śmierć cały czas jest niedookreślona, nie zamknięta. Toczy się także spór o to jak dokonać rekonstrukcji tego miejsca, w którym znajdują się miejsca poświęcone pamięci zamordowanych Polaków, Żydów, Rosjan. To bardzo trudne miejsce, tak jak las Katyński, tak jak cmentarz w Piatichatki w Charkowie. Wszędzie jest to specyficzny las, las w którym ptaki nie śpiewają.”

Serdeczne życzenia w związku z jubileuszem 25 lecia działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarsa złożyła Prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Gdańsku Hanna Śliwa-Wielesiuk.

Następnie głos zabrał profesor Jerzy Grzywacz: „Gdy jeździmy z harcerzami do Wilna, zawsze jesteśmy z wizytą w Ponarach. Tam mam możliwość mówienia o miejscach masowych kaźni – właśnie na przykładzie Ponar. Przez harcerzy polskich na Białorusi i Ukrainie Ponary są bardzo często odwiedzane – dzięki możliwości jaką daje nam Urząd Marszałkowski. (…) Wasza działalność jest przez nas bardzo szanowana. Życzymy Wam, abyście jak najwięcej działali i jak najwięcej przekazywali młodzieży.”

Referat 25 lat działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarska wygłosiła dr Maria Wieloch, Prezes Stowarzyszenie Rodzina Ponarska, która w swym wystąpieniu zarysowała główne idee i cele działalności Stowarzyszenia na przestrzeni 25 lat jego istnienia. Jest to między innymi upowszechnienie i utrwalenie pamięci o Polakach, którzy za walkę o wolność Ojczyzny ponieśli męczeńską śmierć w Ponarach, dążenie do ujawnienia prawdy o ludobójstwie, ustalenie wszystkich nazwisk i imion ofiar, które poniosły męczeńską śmierć  oraz dbałość o zapewnienie opieki przez odpowiednie władze (w kraju i za granicą) nad istniejącymi i mogącymi powstać w przyszłości pomnikami, poświęconymi ofiarom Zbrodni Ponarskiej. 

Obchody 25-lecia działalności Stowarzyszenia Rodzina Ponarska uświetniło Wręczenie Medali Prezydenta Miasta Gdańska. Z rąk Zastępcy Prezydenta Miasta Gdańska, p. Piotra Grzelaka medale otrzymali: Irena Perchel oraz Maria Aldona Kozłowska.

Następnie odbyło się wręczenie medali Stowarzyszenia Rodzina Ponarska. Medal otrzymali: Jan Sroka, Jan Ambroziak, Mariquita Węsławska, Danuta Szyksznian-Ossowska, Katarzyna Wiśniewska, Krystyna Rotkiewicz, Piotr Niwiński, Maciej Kukla, Helena Pasierbska, Irena Perchel, Maria Aldona Kozłowska, Wacław Dziewulski, Stanisław Madaliński oraz Maria Wieloch.

Dr Maria Wieloch, Prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska została także uhonorowana Złotym Krzyżem Związku Piłsudczyków RP. 

„Pani Prezes - padło tutaj tyle mądrych i ważnych słów, że dodawanie czegoś byłoby arogancją i nietaktem. Ja tylko dołączę się do podziękowań, wyrazów wdzięczności, do uszanowania tej wielkiej pracy, tej wielkiej misji przywracania jakże trudnej i jakże ważnej prawdy historycznej. Tu – w Muzeum – szczególnie to cenimy, szczególnie to jest ważne. Na Pani ręce chcielibyśmy złożyć w imieniu Dyrektora Muzeum ten skromny bukiet pamiątkę z innego miejsca bardzo ważnego dla nas, dla Polaków z Westerplatte. Bardzo dziękujemy, bardzo nisko chylimy czoła”– zwrócił się do dr Marii Wieloch dr Tomasz Szturo, Zastępca Dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. 

Konferencję zamknął referat dr hab. Moniki Tomkiewicz z Instytutu Pamięci Narodowej pt. Zbrodnia w Ponarach 1941-1944.