Franciszek Dąbrowski

Ps. Kuba, ur. 17 kwietnia 1904 r. w Budapeszcie, zm. 24 kwietnia 1962 r. w Krakowie. Komandor porucznik Marynarki Wojennej RP, w czasie wojny obronnej Polski w 1939 r. zastępca komendanta.

Był synem szlachcica generała Romualda Dąbrowskiego. Służbę wojskową rozpoczął w 1918 r. w szkole podchorążych w Krakowie. W latach 1921-1923 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. Po ukończeniu szkoły i awansie na podporucznika przydzielony został do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku.

Następnie pełnił służbę w Batalionie Szkolnym Podchorążych Piechoty w Biedrusku i 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu.

W 1937 r. został przeniesiony z Kalisza do Gdańska, formalnie do Wydziału Wojskowego Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, w rzeczywistości – na stanowisko zastępcy komendanta – dowódcy Oddziału Wartowniczego Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Do najważniejszych obowiązków kpt. Dąbrowskiego, specjalisty od broni maszynowej, należało szkolenie żołnierzy składnicy z zakresu ochrony obiektów na zamkniętym terenie placówki. Dał się poznać jako dobry szkoleniowiec, ceniony przez oficerów i załogę. W czasie obrony opowiadał się za walką do końca, zdecydowanie sprzeciwiając się kapitulacji.

 Poza tym przeprowadzał odprawy z dowódcami wart, zaznajamiał patrole i roty oficerskie z obiektami oraz rejonami obserwacji i podsłuchu. Dowódcą oddziału wartowniczego i zastępcą komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte był od grudnia 1937 do 7 września 1939 r., kiedy to mjr Sucharski ostatecznie zdecydował poddać placówkę.

Okres niewoli spędził w obozach jenieckich w Klein Dexen (Stablack, dziś Dołgorukowo) na terenie Prus Wschodnich, w Prabutach, w oflagu XVIII A w Lienzu w Tyrolu na terenie Austrii oraz w Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew). Pobyt w niewoli Dąbrowskiego przyczynił się jednak do szybko postępującej gruźlicy, pomimo że z uwagi na karierę ojca w cesarskim wojsku był lepiej traktowany przez lekarzy obozowych.

Po wyzwoleniu zgłosił chęć dalszej służby wojskowej. Z dniem 10 sierpnia 1945 r. został awansowany na stopień majora (kmdr ppor.) i jeszcze w tym samym miesiącu otrzymał przydział na szefa sztabu Samodzielnego Batalionu Morskiego. Batalion ten w 1946 r. został przeformowany na Kadrę Marynarki Wojennej, a jego dowódcą został Dąbrowski, awansowany jednocześnie do stopnia komandora porucznika. Dla zabezpieczenia przebiegu wyborów na Pomorzu Gdańskim sformowano grupy ochronno-propagandowe. Komendantem ośrodka wyszkolenia tych grup mianowano 1 stycznia 1947 r. Dąbrowskiego. Funkcję tę pełnił do 1949 r., kiedy to został szefem Biura Dowódcy Marynarki Wojennej w Gdyni. Był członkiem PPR, później PZPR po połączeniu z PPS.

W 1950 r. Dąbrowski został uznany za inwalidę wojennego i zwolniony z powszechnego obowiązku służby wojskowej. Nie miał jednak wypracowanej emerytury wojskowej. Od tego momentu rozpoczął się najtrudniejszy okres w życiu Dąbrowskiego. Z Ustki musiał przenieść się wraz z rodziną do Krakowa. Nie miał pracy i żadnej możliwości kontynuowania niezbędnego leczenia sanatoryjnego. Po wielu staraniach o mieszkanie, otrzymał pojedynczy pokój bez sanitariatu. Aby utrzymać rodzinę podjął pracę jako kasjer w KMPiK, szył chałupniczo pantofle. Na początku lat 50., na fali stalinowskich czystek został usunięty z partii jako „sanacyjny oficer” i pozbawiony pracy.

Usuniętemu z partii i pracy oficerowi nikt nie chciał pomóc. Dopiero po wstawiennictwie generała Bolesława Kieniewicza, dowódcy Krakowskiego Okręgu Wojskowego, Dąbrowski otrzymał pracę jako sprzedawca gazet w kiosku.

Po październikowej odwilży 1956 r., Dąbrowskiemu wypłacono odszkodowanie i otrzymał większe mieszkanie. Aktywnie podjął działalność na rzecz utworzenia Związku Obrońców Westerplatte.

Zmarł 24 kwietnia 1962 r. w wieku 58 lat. Został pochowany w Krakowie na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem za Odrę, Nysę i Bałtyk i Odznaką Grunwaldzką.

Jest autorem książek: „Dziennik bojowy załogi Westerplatte” (1945) oraz „Wspomnienia z obrony Westerplatte” (1957).