Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej
12 lipca obchodzimy Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Data dzienna święta związana jest z rozpoczęciem przez Niemców pacyfikacji wsi Michniów w woj. świętokrzyskim w 1943 r. Była to niemiecka zbrodnia na mieszkańcach miejscowości, którzy aktywnie wspierali polski ruch partyzancki. Święto jest wyrazem hołdu dla polskiej wsi, która przez cały okres wojny uczestniczyła w walce z niemieckim okupantem i niosła pomoc wielu potrzebującym.
W rejonie Michniowa działał oddział partyzancki dowodzony przez por. Jana Piwnika „Ponurego”. Na tydzień przed masakrą dokonaną przez Niemców jego żołnierze przeprowadzili skuteczny atak na niemiecki pociąg, w wyniku którego śmierć poniosła pewna liczba Niemców. Pałający żądzą zemsty okupanci zadecydowali o spacyfikowaniu okolicznej wsi Michniów, której mieszkańcy aktywnie pomagali partyzantom „Ponurego” m.in. dając schronienie i organizując pomoc w naprawie uzbrojenia. Niemcy dokładnie zaplanowali zbrodnię przeprowadzając oględziny wsi dzień przed rozpoczęciem masakry.
Krwawa pacyfikacja Michniowa miała miejsce 12-13 lipca 1943 r. Pierwszego dnia wieś została szczelnie otoczona przez niemieckich funkcjonariuszy, którzy wyłapywali okolicznych mieszkańców udających się do pracy. Cześć niemieckich policjantów weszła do wsi rozpoczynając falę aresztowań. Zatrzymani byli traktowani nad wyraz brutalnie. Równolegle trwał rabunek mienia mieszkańców. Ogółem tego dnia z rąk niemieckich okupantów zginęły przynajmniej 102 osoby. Część z nich została zastrzelona, inni zaś spłonęli stłoczeni w stodołach, które Niemcy ostrzelali i obrzucili granatami wzniecając pożar.
O zbrodni dokonanej przez Niemców w Michniowie dowiedział się „Ponury”. Wraz ze swym oddziałem przeprowadził akcję odwetową na niemiecki pociąg relacji Kraków-Warszawa. Ostrzelano jeden z wagonów (oznaczony napisem nur für Deutsche). Zginęło lub zostało rannych kilkunastu Niemców. Część mieszkańców Michniowa, która ocalała z masakry, słysząc o akcji dokonanej przez oddział „Ponurego” uciekła z domów do lasu. Decyzja ta okazała się słuszna, bowiem Niemcy kontynuowali masakrę wsi kolejnego dnia.
13 lipca 1943 r. niemieccy policjanci powrócili do Michniowa doszczętnie paląc zabudowania i mordując niemal wszystkich przebywających tam Polaków. Łącznie ofiarą dokonanej w Michniowie dwudniowej masakry padły co najmniej 204 osoby, w tym 54 kobiet i 48 dzieci. Do Auschwitz deportowano 10 osób podejrzewanych o współpracę z polskim podziemiem niepodległościowym, a 18 kobiet zostało wysłanych na roboty przymusowe do Rzeszy. Niemcy zezwolili mieszkańcom sąsiednich wsi na pogrzebanie szczątków zamordowanych, jednakże zakazali oznaczenia grobu, odbudowy Michniowa i uprawy okolicznych pól.
Z biegiem lat Michniów stał się miejscem pamięci i symbolem męczeństwa mieszkańców ponad 800 polskich wsi, spacyfikowanych w czasie II wojny światowej. Na terenie okupowanej Polski Niemcy szeroko stosowali zasadę odpowiedzialności zbiorowej poprzez masowe mordy ludności cywilnej, palenie zabudowań i grabież mienia. Ustanowienie Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej jest wyrazem hołdu skierowanym w stronę wszystkich mieszkańców polskich wsi, których dotknęła przemoc ze strony okupantów w trakcie II wojny światowej. Wielu z nich zostało brutalnie zamordowanych za pomoc niesioną partyzantom, ukrywanie Żydów, zbiegłych jeńców wojennych czy nie wywiązywanie się z obowiązkowych kontyngentów i unikanie wyjazdów na roboty do Niemiec.
