dr hab. Grzegorz Berendt

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku

Dr hab. Grzegorz Berendt, prof. nadzwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego (ur. 1964), związany z Instytutem Historii tej uczelni od 1985 r., w jego ramach obecnie w Zakładzie Historii Kultury Myśli Politycznej. Jako historyk prowadzi badania nad dziejami polskich Żydów i innymi grupami ludności Pomorza Gdańskiego w XX w. Jest autorem około 100 publikacji naukowych i ponad 30 popularnonaukowych. W dorobku naukowym ma cztery samodzielne monografie i współautorstwo 7 książek. Badał dzieje Gdańska, Lęborka, Pucka, Pruszcza Gdańskiego i kaszubskich gmin wiejskich. Aktualnie realizowane projekty naukowe dotyczą zagłady Żydów na Polesiu i relacji polsko-żydowskich w okresie Holocaustu. Poza Polską prowadził kwerendy archiwalne i biblioteczne na Białorusi i Ukrainie, w Danii, Finlandii, Izraelu, Niemczech i w Stanach Zjednoczonych. Pełni funkcję przewodniczącego Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego. Jest członkiem Rady Muzeum Stutthof, członkiem Rady Muzeum Auschwitz-Birkenau. Dr hab. G. Berendt jest członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Gdańskiego Towarzystwa Naukowego i Instytutu Kaszubskiego. Jest redaktorem naczelnym pisma IPN „Polish-Jewish Studies” oraz członkiem redakcji pisma naukowego Wydziału Historycznego UG „Studia Historica Gedanensia”. Dnia 1 kwietnia 2022 r. został powołany przez Prezesa Rady Ministrów na Przewodniczącego Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

 

W latach 2002-2007  G. Berendt pełnił funkcję kierownika Studium Podyplomowego Historii na Wydziale Filologiczno-Historycznym UG. W październiku 2006 r. podjął na drugim etacie pracę w gdańskim oddziale IPN-KŚZpNP.   W latach 2007-2008 koordynował kwerendy prowadzone przez kilkadziesiąt osób w ramach projektu naukowego INDEX, poświęconego obywatelom RP represjonowanym przez niemiecko-nazistowskich okupantów za pomoc Żydom. Następnie aż do marca 2017 r. był koordynatorem wspierającym w ramach tego projektu. W październiku 2008 r. Prezes IPN powierzył mu stanowisko naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN-KŚZpNP w Gdańsku, które zajmował do 31 grudnia 2013 r., koordynując pracę 25 naukowców i edukatorów w Trójmieście i w Bydgoszczy, pracujących na rzecz kilku milionów mieszkańców województw: pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i części warmińsko-mazurskiego. W okresie urzędowania jako naczelnik OBEP IPN uruchomił mi.in. tzw. oddziałową serię wydawniczą. W okresie jego urzędowania ukazało się ponad 50 tomów, w większości poświęconych dziejom Pomorza Gdańskiego i Kujaw w latach 1939-1990. Na początku 2014 r. skoncentrował się na badaniach naukowych na temat zagłady Żydów na Kresach II RP, pracując nadal w Referacie Badań Naukowych OBEP IPN w Gdańsku. Od początku stycznia do końca kwietnia 2017 r. pełnił obowiązki naczelnika Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Gdańsku. 

 

Dr hab. Grzegorz Berendt w okresie od 6 maja 2017 r. do 23 lipca 2021 r. pełnił funkcję Zastępcy Dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku ds. Naukowych. 

 

Od 24 lipca 2021 r. do 20.07.2022 r. dr hab. Grzegorz Berendt pełnił obowiązki Dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

 

21 lipca 2022 r. został powołany na stanowisko dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku na 7-letnią kadencję.

 

Nagrody i odznaczenia:

- Wyróżnienie w konkursie ogólnopolskim na najlepszą pracę magisterską o tematyce polsko-żydowskiej i izraelskiej za pracę pt. Żydzi w Wolnym Mieście Gdańsku 1933-1939, Warszawa 21.03.1991, organizatorzy konkursu:  Ambasada Izraela i Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Izraelskiej;
- Doroczna nagroda Gdańskiego Towarzystwa Naukowego za rok 1995 za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych za rozprawę doktorską pt. Żydzi na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920-1945. Działalność polityczna, kulturalna i socjalna. Gdańsk 1996;
- Nagroda rektora Uniwersytetu Gdańskiego zespołowa pierwszego stopnia za książkę pt. Między emigracją i trwaniem.  Syjoniści i komuniści żydowscy w Polsce po Holokauście, Warszawa 2003;
- Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego indywidualna drugiego stopnia za pracę habilitacyjną pt. Życie żydowskie w Polsce w latach 1950-1956. Z dziejów Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce;
- Nagroda Rektora UG zespołowa drugiego stopnia za pracę zbiorową Dom ─ spotkanie przestrzeni prywatnej i publicznej na tle przemian cywilizacyjnych XIX i XX wieku;
-  Nagroda Rektora UG zespołowa pierwszego stopnia za książkę Dzieje Lęborka.

 

Medale, Odznaczenia i Ordery:

-  Złoty Krzyż Zasługi
-  Medal Komisji Edukacji Narodowej 
-  Medal Poświęcony Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim
-  Medal Chana Dżelal Ed Dina 
-  Pro Memoria 
-  Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski 

 

Najważniejsze prace:

- Żydzi na terenie Wolnego Miasta Gdańska w latach 1920-1945 (Działalność kulturalna, polityczna i socjalna), wyd. Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańska 1997, ss. 327;
- Żydzi na gdańskim rozdrożu (1945-1950), Wydawnictwo 44, Gdańsk 2000, ss. 211; 
- Życie żydowskie w Polsce w latach 1950-1956. Z dziejów Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2006, ss. 402;
- Zjednoczenie Syjonistów Demokratów „Ichud”, [w:] A. Grabski, G. Berendt, Między emigracją a trwaniem. Syjoniści i komuniści żydowscy w Polsce po Holocauście, wyd. Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 2003, ss. 101-223;
- Rozdziały V-VII, lata 1918-1989 [w:] Historia Pucka, red. A. Groth, Wydawnictwo Marpress, Gdańsk 1998, ss. 242-310;
- W Republice Weimarskiej i Trzeciej Rzeszy, [w:] Dzieje Lęborka, Wydawnictwo "Bernardinum", Lębork-Gdańsk 2009, ss. 425-554;
- W cieniu PZPR. Działalność Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce pod rządami komunistów (1950-1989) [w:] Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych w Polsce po II wojnie światowej, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2013, ss. 171-209.

dr hab. Grzegorz Berendt