Delegacja Muzeum II Wojny Światowej na Ukrainie
Delegacja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w dniach 02-06 czerwca br. gościła na terenie ukraińskiego Polesia. Efektem podróży studyjnej są liczne notacje filmowe ze świadkami historii oraz dokumentacja wideo z miejsc mających wojenną przeszłość.
W skład delegacji Muzeum II Wojny Światowej weszli Zastępca Dyrektora prof. Grzegorz Berendt, dr Dmitriy Panto z Działu Naukowego oraz pracownicy Działu Dokumentacji Filmowej - Waldemar Kowalski i Mateusz Koldun.
Podczas wyjazdu udało się zrealizować 21 notacji filmowych. O swoich wojennych losach, a także o przeszłości rodzimych miejscowości opowiadali mieszkańcy Kamienia Koszyrskiego, Lubieszowa, wsi Łobna, Ratno, Policy i Stobychwa oraz chutorów Hyncy i Hocuń.
Nagrane relacje świadków historii to nie jedyny wynik podróży. Delegacja Muzeum II Wojny Światowej odwiedzała również wołyńskie miejsca pamięci. Wśród nich był między innymi Memoriał Holocaustu w Lubieszowie – w tym miasteczku w 1942 roku Niemcy i policjanci ukraińscy zgładzili 800 Żydów, natomiast w kolejnym roku UPA zamordowało 300 Polaków z Lubieszowa, a także mających tam schronienie mieszkańców Reymontówki. Kolejnym punktem na mapie Delegacji był Memoriał Niemieckiej Pacyfikacji wsi Ratno. Wołyńskie miasto było miejscem wielokrotnych, brutalnych ataków na populację żydowską - do największej masakry doszło 25 sierpnia 1942 roku, kiedy to w pobliskim kamieniołomie rozstrzelano około 1300 osób. Przedstawiciele Muzeum II Wojny Światowej odwiedzili również Muzeum Partyzanckiej Sławy we wsi Łobna. Placówkę urządzono tam, gdzie swój postój zorganizowało Czernihowsko-Wołyńskie Zgrupowanie Partyzanckie pod komendą O. Fedorowa, a przedstawia ona warunki leśnego życia członków sowieckiego ugrupowania oraz oryginalne eksponaty związane z partyzantami.
W czasie spotkań delegowanych z przedstawicielami wspomnianych miejsc, udało się przeprowadzić kwerendy naukowe, których efektem było między innymi pozyskanie wyjątkowych zdjęć i dokumentów. Miejscowe władze życzliwie przyjęły gości z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i zapowiedziały udzielanie wszelkiej niezbędnej pomocy dla celów naukowych.
Prof. Grzegorz Berendt otwierając konferencję naukową "Niszczenie i ratowanie dziedzictwa kulturowego oraz ich wpływ na tożsamość społeczną”, która odbyła się 12.06 br. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, zaprezentował uczestnikom pierwsze efekty wyjazdu studyjnego:
„(…) Zakończyliśmy niedawno podróż studyjną na północno-zachodni Wołyń, na polesie wołyńskie, do takich miejscowości jak Kamień Koszyrski, Lubieszów, ale też miast większych. (…) Te miasta zniknęły z powierzchni ziemi w latach 1939-1944. Miasta i wiele pobliskich wiosek. To, co miejscowe - społeczności tworzyły przez setki lat. W ramach Rzeczypospolitej wielu narodów dorobek kulturalny, dorobek materialny, dorobek duchowy tych lokalnych społeczności został zniszczony, zrabowany, spłonął. Ludzie, którzy byli nośnikami tego dorobku – przepadli. W zasadzie jest to przestrzeń zapełniona na nowo przez tych, którzy ocaleli z rzezi lub przez tych, którzy napłynęli na te tereny po 1944 roku. To jest tylko przykład tego, czego doświadczyły kresy w latach 1939-1944 i później, i tego, czego doświadczyły różne części Polski”.
Wyjazd stanowił kontynuację realizowanego już od kilku lat programu dokumentowania historii Kresów Wschodnich II RP.
