Decyzja władz sowieckich o wymordowaniu obywateli polskich - 5 III 1940
Ławrientij Beria, szef Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRS (NKWD), skierował do Józefa Stalina tajną notatkę nr 794/B. Wyraził w niej osąd, że polscy jeńcy wojenni oraz więźniowie pojmani po napaści Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 r. są „zatwardziałymi, nierokującymi poprawy wrogami władzy sowieckiej”. W związku z tym uważał za niezbędne wymierzenie kary i rozstrzelanie polskich obywateli.
Po napaści Związku Sowieckiego na Polskę 17 września 1939 r. do niewoli dostało się wiele tysięcy polskich oficerów, żołnierzy, funkcjonariuszy państwowych i cywilów. Według danych zawartych w piśmie Berii do Stalina w obozach dla jeńców wojennych przetrzymywano ponad 14 tys. oficerów, urzędników, policjantów, żandarmów, funkcjonariuszy służby więziennej, osadników wojskowych i innych. Ponad 97% mieli stanowić Polacy. Notatka informowała również, że w więzieniach na obszarze Polski okupowanej przez ZSRS przetrzymywanych jest ponad 18 tys. aresztowanych, wśród nich ponad 10 tys. Polaków.
5 marca 1940 r. Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) (KC WKP[b]) przyjęło propozycje Berii zamordowania polskich jeńców. Na piśmie komisarza NKWD znalazły się aprobujące podpisy: Józefa Stalina, Wiaczesława Mołotowa, Anastasa Mikojana, Michaił Kalinin, Łazar Kaganowicz. Dwóch ostatnich sowieckich przywódców nie było obecnych przy podpisywaniu dokumentu; ich aprobatę uzyskano telefonicznie. Dlatego zamiast podpisów sporządzono ręczną notatkę: „Kalinin – za, Kaganowicz – za”.
W wyniku uchwały Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych na obszarze przedwojennych wschodnich województw Rzeczypospolitej Sowieci zgładzili m.in. w Katyniu, Charkowie, Twerze prawie 22 tys. przedstawicieli polskich elit. Celem zbrodni katyńskiej było pozbawienie narodu polskiego warstwy przywódczej, aby uniemożliwić w przyszłości odrodzenie polskiej państwowości.
Zachęcamy do zapoznania się z infografiką w dużej rozdzielczości:
