#CzyWieszŻe - prasa "gadzinowa" | #M2WSwirtualnie

#CzyWieszŻe jednym z elementów niemieckiej polityki okupacyjnej realizowanej na ziemiach polskich było wydawanie polskojęzycznych gazet? Tak zwane „gadzinówki” były wydawane w Generalnym Gubernatorstwie praktycznie przez cały okres trwania niemieckiej okupacji. Czytanie „gadzinowej” prasy dość powszechnie uznawano za jeden z elementów współpracy z okupantem, a czytelników niemieckiej polskojęzycznej prasy ośmieszano w szeroko kolportowanych satyrach.

Po zakończonej kampanii wojennej w Polsce Niemcy zlikwidowali polską prasę aby pozbawić ludność niezależnego źródła informacji. Niemiecki okupant rozpoczął kolportaż własnej prasy, służącej przede wszystkim celom propagandowym. Były to zarówno codzienne dzienniki informacyjne, ukazujące się w każdym z dystryktów Generalnego Gubernatorstwa („Goniec Krakowski” czy „Nowy Kurier Warszawski”), jak i czasopisma pseudo-kulturalne oraz tematyczne, skierowane do poszczególnych grup odbiorców czy branż zawodowych. Ich kolportaż miał na celu m.in. zmianę nastrojów ludności polskiej poprzez swój proniemiecki, propagandowy przekaz. 

Komórkom Polskiego Państwa Podziemnego udawało się czasami przemycać na łamy „gadzinówek” ośmieszające Niemców i ich kolaborantów ogłoszenia. Tak stało się np. w Nowym Kurierze Warszawskim, w wydaniu z 20 czerwca 1941 r., kiedy to na s. 2 Organizacja „Wawer” (mały sabotaż) zamieściła ogłoszenie o zniżkach w warszawskich zakładach fotograficznych dla tzw. reichsdojczy i folksdojczy.
 

Gadzinówki wydawane były przez Niemców, ale przynajmniej częściowo współtworzyli je polscy dziennikarze, choć w większości nie mający zbyt wiele doświadczenia w przedwojennej publicystyce. Treści prezentowane w niemieckich gadzinówkach były mocno tendencyjne. Cechowały się proniemieckim przekazem, antypolonizmem, prostolinijnością oraz niewielką wartością merytoryczną. Nie powiódł się ich całkowity bojkot z uwagi na szybkość przekazu informacji. Poprzez umiejętne czytanie między wierszami można było również rozeznać się w sytuacji w kraju i na świecie.

Najistotniejszym typem gadzinówek były dzienniki codzienne, które zawierały treści informacyjne o sytuacji frontowej, ogłoszenia niemieckich władz oraz informacje z okupowanego kraju, przeważnie dotyczące dystryktu, w którym ukazywała się dana gazeta. Bardzo negatywnie pisano w nich na temat przedwojennych polskich władz, podkreślając ich niesamodzielność oraz brak kompetencji. Po wybuchu wojny z ZSRS praktycznie z dnia na dzień rozpoczęto publikowanie treści antysowieckich. Gadzinówki, które ukazywały się przede wszystkim na terenie Generalnego Gubernatorstwa, wychodziły aż do ostatnich dni trwania niemieckiej okupacji. Nawet w obliczu już oczywistej całkowitej klęski militarnej III Rzeszy, podkreślano w nich rzekomą zasadność prowadzonej przez Niemców polityki i wyrażano wiarę w podejmowane przez wojsko niemieckie działania frontowe.