Centrum Obsługi Zwiedzających na Westerplatte i nowa wystawa „Pamięć w ziemi zapisana. Archeologia Westerplatte” w dawnej elektrowni WST otwarte!
W ubiegły weekend Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku po raz pierwszy udostępniło zwiedzającym dwa nowe obiekty na Westerplatte: wystawę archeologiczną „Pamięć w ziemi zapisana. Archeologia Westerplatte”, zlokalizowaną w dawnym budynku elektrowni WST, oraz nowoczesne Centrum Obsługi Zwiedzających.
Wystawa pt. „Pamięć w ziemi zapisana. Archeologia Westerplatte” znajduje się w nieprzypadkowym miejscu – to odrestaurowany i zaaranżowany do celów ekspozycyjnych zabytkowy budynek dawnej elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Narracja ekspozycji skupia się na odkryciach archeologicznych, związanych z historią tego terenu oraz obozu dla polskich więźniów cywilnych zorganizowanego przez Niemców po zakończeniu walk na Westerplatte. Celem kuratorów jest uzmysłowienie odbiorcom, że Westerplatte to nie tylko półwysep heroicznie broniony przez niewielki oddział polskich żołnierzy, lecz także miejsce niemieckich zbrodni na polskich cywilach.
Ekspozycja ma również podkreślać symboliczne znaczenie Westerplatte jako miejsca, gdzie rozpoczęła się II wojna światowa. Przybliża historię półwyspu od XVII w. do początku lat 40. XX w., pokazuje życie codzienne WST oraz trudną i odpowiedzialną służbę polskich żołnierzy w obliczu narastającej nienawiści Niemców wobec jakichkolwiek przejawów polskości na obszarze Wolnego Miasta Gdańska.
Centrum Obsługi Zwiedzających „Pole Bitwy Westerplatte” to natomiast budynek, w którym Muzeum zamierza realizować swoją misję poprzez działania edukacyjne, kulturalne i popularyzatorskie. Znajdzie się tu również przestrzeń na spotkania autorskie, wystawy czasowe i wykłady. W punkcie informacyjnym zwiedzający uzyskają informacje przydatne podczas poznawania historii Westerplatte. Pomoc w planowaniu trasy, znalezienie przewodnika oraz uzyskanie niezbędnych informacji pozwolą na bardziej świadome odkrywanie zabytków na tym terenie. Budynek z widokiem na morze – a w niedalekiej przyszłości z lokalami gastronomicznymi – ma także zapewnić turystom przystanek na odpoczynek. Gmach jest przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Uroczyste otwarcie obiektów z udziałem m.in. Hanny Wróblewskiej, ministry kultury i dziedzictwa narodowego, ministra Lecha Parella, sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Piotra Grzelaka, zastępcy prezydenta miasta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji, odbyło się w poniedziałek, 28 kwietnia 2025. Obie inwestycje zostały dofinansowane ze środków MKiDN.
Otwarcie obiektów dla zwiedzających
Jeszcze przed oficjalnym otwarciem, 26 i 27 kwietnia 2025, zwiedzający mogli po raz pierwszy zobaczyć Centrum Obsługi Zwiedzających oraz nową wystawę w elektrowni Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.
W sobotę w COZ-ie zwiedzający mogli spotkać archeologów czy konserwatorów, którzy opowiadali o odnalezionych obiektach i dalszej pracy z nimi. Na stanowiskach przedstawiających budowę COZ-u pokazano jej przebieg i funkcje gmachu. Dorośli i dzieci wzięli także udział w warsztatach edukacyjnych.
W dawnej elektrowni WST archeolodzy również chętnie opowiadali gościom o wystawie.
W niedzielę na zwiedzających czekali rekonstruktorzy, rozlokowani w różnych punktach na Westerplatte, oraz przewodnicy, którzy oprowadzili spacerowiczów ścieżką edukacyjną.
W weekend otwarcia wystawę w elektrowni odwiedziło blisko 900 osób.
Plany na przyszłość
Kolejny krok to rewitalizacja Pomnika Historii „Pole Bitwy na Westerplatte” w oparciu o Wieloletni Plan Rządowy. W drugim etapie inwestycji, którego rozpoczęcie jest zaplanowane na drugą połowę 2026 r., nastąpi budowa największego z budynków, czyli głównego pawilonu Muzeum Westerplatte umieszczonego pod ziemią. Na półwyspie planuje się również odbudowę kilku obiektów WST, w tym budynku zawiadowcy stacji i sześciu magazynów.
Prace kontynuują również archeolodzy MIIWŚ, którzy stale poszukują na półwyspie kolejnych artefaktów oraz szczątków trzech poległych polskich żołnierzy, w tym legionisty Mieczysława Krzaka.
