82. rocznica przyjęcia dyrektywy kładącej kres działaniu specjalnych organów sądowych oraz zabraniającej przeprowadzania przez NKWD i prokuraturę jakichkolwiek masowych operacji aresztowań, rozstrzeliwań i wysiedleń

82 lata temu, 17 listopada 1938 r. Rada Komisarzy Ludowych ZSRS wraz z Biurem Politycznym Komitetu Centralnego WKP(b) przyjęły dyrektywę kładącą kres działaniu specjalnych organów sądowych (tzw. trójek) oraz zabraniającą przeprowadzania przez NKWD i prokuraturę jakichkolwiek masowych operacji aresztowań, rozstrzeliwań i wysiedleń.

Decyzja Józefa Stalina w tej sprawie faktycznie oznaczała urzędowe zakończenie Wielkiego Terroru. W treści dokumentu z 17 listopada informowano o wykonaniu przez NKWD „olbrzymiej pracy” polegającej na „rozgramianiu wrogów ludu i oczyszczaniu ZSRS z licznych szpiegowskich, terrorystycznych, dywersyjnych i szkodniczych kadr”, ale przede wszystkim podkreślano, że: „masowe operacje prowadzące do rozgromienia i wykorzenienia wrogich elementów – przeprowadzone przez NKWD w latach 1937-1938 – przy użyciu uproszczonego śledztwa i przewodu sądowego – nie mogły nie doprowadzić do szeregu poważnych błędów i wypaczeń w pracy organów NKWD i Prokuratury”. Winnych tego stanu rzeczy dostrzegano „we wrogach ludu, którzy przedostali się do organów NKWD i Prokuratury”, kontynuując tu swoją „krecią robotę”.

Precyzyjnie zaplanowane unicestwianie setek tysięcy ludzkich istnień, realizowane przez sowieckich katów na przestrzeni około dwóch lat, Stalin wraz z jego najbliższym otoczeniem uzasadniali „brakami w pracy” które mieli wykazywać funkcjonariusze NKWD i prokuratury.

Dyrektywa z 17 listopada 1938 roku zredagowana prawdopodobnie przez Ławrientija Berię (następcę głównego egzekutora Wielkiego Terroru Nikołaja Jeżowa), formalnie stanowiła krok milowy w kierunku zakończenia w Związku Sowieckim fali krwawego masowego terroru, jednocześnie jednak zgodnie z wieloletnią „tradycją” sprawowania władzy przez Stalina, zakłamywała zbrodnie ludobójstwa dokonywane z jego woli jeszcze na długo przed rozpoczęciem wojennej zagłady. Ofiarami stalinowskich zbrodni i niszczenia prawdy o ich faktycznym przebiegu padały m.in. mniejszości narodowe zamieszkujące terytorium ZSRS. Wśród nich byli również Polacy.

O szczegółach operacji antypolskiej NKWD realizowanej przez katów Stalina w okresie od sierpnia 1937 do listopada 1938 r. opowiada dr Tomasz Sommer, autor książki Operacja antypolska NKWD 1937-1938. Geneza i przebieg ludobójstwa popełnionego na Polakach w Związku Sowieckim.

Praca T. Sommera (wydanie 2: poszerzone i uzupełnione) właśnie została opublikowana w wydawnictwie MIIWŚ. Książkę w cenie 28 zł możecie kupić w naszym sklepie internetowym.