6. URODZINY MIIWŚ | 6 KWIETNIA 2023

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku obchodzi dziś szóste urodziny w nowej formule w związku z połączeniem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które nastąpiło 6 kwietnia 2017 r.

Szanowni Państwo,
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku świętuje dziś szósty rok istnienia oraz działania instytucji w nowej formule. Rok ten przypadł na okres szczególny. W obliczu trwającej wciąż pandemii oraz rosyjskiej agresji na Ukrainie raz na zawsze pewnemu rozmyciu uległo bowiem poczucie, że wypracowany po II wojnie światowej pokój nie tylko w tej części Europy, ale i na świecie jest czymś stałym.

W związku z tym jako instytucja opowiadająca o cierpieniach wywołanych II wojną światową czujemy się zobligowani do podjęcia jeszcze intensywniejszych działań mających na celu uświadamianie jak największej liczbie osób, czym był ten najkrwawszy jak dotąd konflikt w dziejach ludzkości oraz jakie były jego skutki.

Urodziny, także te instytucjonalne, stanowią okazję do refleksji i ponownego przywołania szczególnie ważnych wydarzeń z ostatnich 12 miesięcy. Wraz z nastaniem drugiego kwartału 2022 r. w Muzeum ruszyła pierwsza, pilotażowa edycja Festiwalu Kultury Utraconej. Jego celem było przybliżenie strat, jakie polska kultura poniosła w latach 1939–1945 zarówno w sferze duchowej, jak i materialnej. W jego ramach odbyło się dziewięć wydarzeń, w tym: koncerty, wystawy, wykłady, widowiska muzyczne, spektakle teatralne i słuchowisko muzyczne. Patronat honorowy nad festiwalem objął minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński. Z oferty festiwalu stacjonarnie skorzystało 1800 osób.

Trzeci kwartał 2022 r. przyniósł rozpoczęcie projektu „Ecological stories, działanie kultury w służbie ekologii”. W jego ramach edukacja ekologiczna była prowadzona przez jednostkę muzealną, historia zaś została połączona z działaniami na rzecz ochrony przyrody. Muzeum realizowało projekt we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. W wykładach, projekcjach filmowych, spacerach historyczno-krajobrazowych oraz warsztatach łącznie wzięło udział 1000 osób.

Wystawienniczym wydarzeniem ubiegłego roku, któremu patronatu honorowego udzielił prezydent RP Andrzej Duda, była ekspozycja czasowa „W sporcie siła. Historia Klubu Sportowego Gedania”. Jej przygotowanie wiązało się z 100. rocznicą powstania zasłużonego dla Gdańska i polskości klubu. Wystawa przypomniała dzieje Gedanii i osób ją tworzących w czasach Wolnego Miasta Gdańska, a także ich tragicznych losów podczas II wojny światowej. Ekspozycję opracował i przygotował zespół kuratorski pracowników Muzeum we współpracy z autorem scenariusza – prof. Januszem Trupindą.

W związku z całkowitym zniesieniem ograniczeń wynikających z pandemii jesienią ubiegłego roku zrealizowaliśmy drugą odsłonę międzynarodowego projektu World Battlefield Museums Forum. Inicjatywa ta także została objęta patronatem honorowym prezydenta RP Andrzeja Dudy. Na dwa dni do naszej instytucji przyjechali eksperci z ponad 20 krajów, aby debatować o wyzwaniach stojących przed muzeami opowiadającymi o historycznych polach bitew i opiekującymi się tymi przestrzeniami. Na szczególną uwagę zasługuje także związana tematycznie z forum anglojęzyczna publikacja Muzeum II Wojny Światowej The Arithmetic of War. WWII in 15 Infographics, opatrzona pozytywnymi recenzjami dwóch światowej sławy historyków – prof. Richarda Overy’ego oraz prof. Richarda Evansa. W książce za pomocą 130 infografik opisano 15 największych bitew II wojny światowej.

Równolegle do tych wydarzeń trwały prace inwestycyjne związane z budową oddziału Muzeum na Westerplatte – Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Ich rezultatem było powstanie w listopadzie ubiegłego roku nowego cmentarza Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, gdzie po 83 latach z honorami wojskowymi spoczęli dowódca major Henryk Sucharski oraz dziewięciu obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej: plutonowy Adolf Petzelt, kapral Bronisław Perucki, kapral Jan Gębura, starszy strzelec Władysław Okrasa (Okraszewski), legionista Józef Kita, starszy legionista Zygmunt Zięba, starszy legionista Ignacy Zatorski oraz dwóch niezidentyfikowanych żołnierzy. W uroczystościach uczestniczyły rodziny westerplatczyków, przedstawiciele władz państwowych z prezydentem RP Andrzejem Dudą na czele, a także władz miejskich, samorządowych oraz duchowni, działacze, członkowie stowarzyszeń i uczniowie szkół imienia Obrońców Westerplatte.

W grudniu ubiegłego roku Muzeum II Wojny Światowej oraz Fundacja Polscy Patrioci doprowadziły do uroczystego pochówku Mieczysława Jałowieckiego (to właśnie dzięki jego staraniom przed wojną na Westerplatte wykupiono kluczowe nieruchomości, które weszły później w skład Wojskowej Składnicy Tranzytowej) oraz jego małżonki Zofii Anieli z Romockich Jałowieckiej. Szczątki małżeństwa zostały sprowadzone do Polski z inicjatywy rodziny. Sam projekt sprowadzenia oraz pochówku Jałowieckich uzyskał wsparcie finansowe premiera Mateusza Morawieckiego. W uroczystościach pogrzebowych wzięli udział prawnuk i ostatni z rodu – Andrzej Jałowiecki, a także wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.

Pierwszy kwartał 2023 r. w Muzeum II Wojny Światowej rozpoczął się otwarciem pracowni konserwacji papieru. Nowopowstałą przestrzeń wyposażono w meble laboratoryjne, sprzęt i urządzenia dostosowane do przeprowadzania poszczególnych etapów zabiegów konserwatorskich. Inwestycja na kwotę 500 000 zł została sfinansowana w całości ze środków Ministerstwa i Kultury Dziedzictwa Narodowego.

Wszelkie działania, inicjatywy, wystawy organizujemy z myślą o zwiedzających. Tym bardziej cieszy fakt, że przy okazji obchodów tegorocznych urodzin, możemy się pochwalić, iż 16 marca 2023 r. odwiedził nas dwuipółmilionowy zwiedzający!

Dziękujemy za Waszą obecność!

Dr hab. Grzegorz Berendt
Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku